Biegunka to nie choroba, lecz objaw nieprawidłowego funkcjonowania psiego układu pokarmowego. Jej skutki są dokładnie takie same, jak w przypadku człowieka. Zwiększona objętość kału, jego rozwolnienie, a także specyficzny, nieprzyjemny zapach i pierwsze symptomy odwodnienia to charakterystyczne cechy tego stanu. Nie jest zatem tajemnicą, że szybka diagnoza przyczyn wystąpienia biegunek może nie tylko przywrócić zdrowie psu, ale też uratować mu życie.
Czym objawia się biegunka u psa?
Od razu należy podkreślić, że nie każdy uźny stolec jest sygnałem świadczącym o wystąpieniu biegunki. Często zdarza się, że po przyjęciu stałego pokarmu zwierzę oddaje co prawda prawidłowo wyglądający kał, który dopiero na samym końcu jest w pewnym stopniu rozwolniony. Co ważne, przyjęcie pokarmu suchego prowadzi też do zwiększenia objętości kału. Z kolei pokarmy o bardziej płynnej strukturze sprawiają, że ilość odchodów jest mniejsza, aczkolwiek mogą one doprowadzić do sytuacji, w których kał będzie częściowo rozwolniony. Prawdę mówiąc psi układ pokarmowy jest na tyle skomplikowanym i złożonym mechanizmem, że krótkotrwała biegunka nie powinna budzić niepokoju właściciela. Problem pojawia się wówczas, jeśli rozwolniony stolec pojawia się raz po razie. W tej sytuacji należy nie tyle walczyć z samą biegunką, co raczej z dolegliwościami, które ją powodują. A tych – jak wiadomo – może być bardzo dużo.
Zdrowotne przyczyny biegunki u psów
O złożoności problemów z biegunką u psów świadczy to, że może ją wywołać szereg różnych chorób, w tym również i takie, które na pozór są dosyć nieprawdopodobne. Mowa tu między innymi o chorobie Addisona, chorobach nerek, nadczynności tarczycy, a także niewydolności trzustki, nowotworach (zwłaszcza jelit) i wielu innych poważnych schorzeniach (w tym również nosówce). Co ważne, biegunka wcale nie musi wiązać się ze schorzeniami jelita grubego! Wręcz przeciwnie – u wielu psów dolegliwość ta pojawia się w obrębie jelita cienkiego. Można ją poznać po tym, że w psich odchodach pozostają niestrawione resztki jedzenia, a objętość kupy jest dużo większa. Należy pamiętać, że biegunka u psa praktycznie zawsze wiąże się z utratą masy zwierzęcia. Problemem jest też utrata wody, dlatego nie można doprowadzać do sytuacji, w której zwierzę jest w tej dolegliwości pozostawione na pastwę losu.
Hodowlane przyczyny biegunki u psów
Często zdarza się, że przyczyny biegunek u psów mają znacznie bardziej prozaiczny powód. Paradoksalnie w takich sytuacjach dużo łatwiej jest leczyć zwierzę. Bardzo często spotykaną przyczyną pojawiania się biegunek u czworonogów jest nieodpowiednia dieta. Może dla większości właścicieli psów brzmi to jak truizm, ale zwierzakowi (zwłaszcza rasom wrażliwym!) takich “smakołyków” jak kawa, herbata, orzeszki ziemne, cytrusy dawać nie można. Sporym problemem jest też jakość pokarmu. Trzeba pamiętać, aby przy podawaniu karmy zwracać uwagę na jej jakość. Czasem zdarza się, że karma jest zepsuta, co jednoznacznie dyskwalifikuje ją w roli źródła energii dla zwierzaka.
Problemem może być też przejście na inną karmę. Często zdarza się i tak, że pies, który wchodzi w kolejny etap swojego życia, otrzymuje nieco inną karmę (np. dla psów dojrzałych). Jeśli zmianie tej towarzyszy biegunka, to można próbować ten problem przeczekać (2 – 3 luźne stolce to jeszcze nie problem). Jeśli jednak problem nawraca, warto wrócić do standardowych przyzwyczajeń dietetycznych, których wprowadzenie przyniesie ulgę. Nie można też zapominać, że najczęstsze przyczyny biegunek dotyczą różnych rodzajów jelitowych infekcji bakteryjnych i pasożytniczych.
Nietypowe przyczyny biegunek u psów
Czasem biegunka u psa pojawia się z dość nietypowej strony, gdyż jest wywoływana drogą farmakologiczną. Może się ona pojawić np. po:
- szczepieniu, w przypadku którego biegunka jest krótkotrwałą formą odpowiedzi immunologicznej organizmu zwierzęcia na podany w szczepionce patogen,
- odrobaczaniu, gdyż masowa śmierć znajdujących się w układzie pokarmowym pasożytów wewnętrznych uwalnia toksyny, które mogą zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie jelit,
- podaniu niektórych leków, których objawem niepożądanym może być chwilowa lub nieco dłuższa biegunka.
Krótkotrwała, pojawiająca się na skutek powyższych działań biegunka, nie powinna raczej budzić większego zaniepokojenia u właściciela zwierzęcia. Do weterynarza należy zgłosić się wówczas, jeśli nie zanika ona samoistnie po maksimum trzech dniach. Należy pamiętać, że organizm psiaka jest na tyle złożony, że nie zawsze można dokładnie przewidzieć, jakie konsekwencje przyniesie dla niego zastosowanie określonych leków, szczepionek i innych preparatów leczniczych.
Objawy biegunki u psa
Stolec to tylko jeden z objawów biegunki u psa. Jeśli pojawia się on przez dłuższy czas, to warto z tym problemem zwrócić się do weterynarza. Kolejnym, równie ważnym objawem tej psiej dolegliwości jest spadek masy ciała. Wynika on z dysfunkcji przewodu jelitowego, a co za tym idzie – z ograniczonego przyjęcia przez jelito substancji odżywczych. To samo zresztą dotyczy wody. Biegunka u psa to jedna z przyczyn najszybszego odwodnienia organizmu. Doprowadza do niego nie tylko utrata wody przez kał, ale też poprzez wymioty. Tak, objawem biegunki mogą być również i one, choć trzeba przyznać, że ich pojawienie się nie zawsze jest tak oczywiste. Biegunka wywołuje również szereg innych objawów, z których część dotyczy właśnie wspomnianego odwodnienia.
Mowa tu o apatii, braku łaknienia, a także o ciągłym zmęczeniu, braku ruchliwości i podwyższonej temperaturze ciała. Biegunka może też objawiać się pewnymi zmianami fizykochemicznymi w samym stolcu. Jeśli pojawia się w nim śluz lub co gorsza krew, to jest to znak, aby jak najszybciej odwiedzić weterynarza. Nawiasem mówiąc, krew w stolcu może również świadczyć o wystąpieniu zmian nowotworowych w jelitach. Jeśli prowadzą one do powstania guzów i – w konsekwencji – do zmniejszenia światła przewodu jelitowego, to jednym z bardziej oczywistych objawów tychże zmian będą przewlekłe biegunki i wspomniana krew.
Diagnoza biegunki – o czym warto pamiętać?
Samo zdiagnozowanie biegunki nie jest żadnym problemem dla właściciela psa. Jeśli ów problem utrzymuje się nieco dłużej, to koniecznie należy odwiedzić specjalistę. Warto jednak zauważyć, że sama obserwacja objawów nie da odpowiedzi na pytanie, co tak naprawdę dolega zwierzęciu. Do pełnego zdiagnozowania zwierzęcia niezbędne jest zastosowanie specjalistycznych badań. W międzyczasie weterynarz zapyta właściciela o to, jak długo trwa biegunka, jak przebiega ta dolegliwość i co mogło doprowadzić do jej powstania. Kluczowe może okazać się badanie kału, które powinno odpowiedzieć na pytanie, czy organizm zwierzęcia (a konkretnie jego jelita) nie został zaatakowany przez wirusa lub pasożyty układu pokarmowego. Kolejnym badaniem, który koniecznie należy przeprowadzić, jest morfologia krwi z rozmazem. Równolegle wykonuje się też biochemię surowicy w celu określenia poziomu takich składników jak: mocznik i kreatynina, transaminazę (ASPAT, ALAT), GGT, AP, bilirubina całkowita, cholesterol i trójglicerydy, lipaza i amylaza, białko całkowite itd. Badanie obejmie również analizę zawartości mikroelementów w tym jonów Na, K, Cl, Ca i P.
Domowe sposoby na walkę z biegunkami u psów
Co ciekawe, właściciel psa może również skorzystać z wielu domowych metod walki z biegunką. Owszem, nie zastąpią one standardowego leczenia u lekarza weterynarii, ale w wielu przypadkach mogą okazać się skuteczne. Oto kilka rozwiązań, z których powinien skorzystać właściciel psa cierpiącego na biegunkę:
- Zasada jednej doby. Jeśli problem z biegunką nie ma wyraźnej etymologii, to polecanym przez weterynarzy rozwiązaniem jest zastosowanie jednodniowej głodówki. Metoda ta opiera się na naturalnych mechanizmach zachodzących w psim organizmie. Często bywa tak, że pies z biegunką przestaje sam od siebie przyjmować pokarmy, dzięki czemu jego układ pokarmowy odpoczywa. Jeśli doba już minęła, a mimo to biegunka dalej się pojawia, to jest to powód, aby wybrać się do weterynarza. Jeśli w danym dniu nie ma takiej możliwości, to należy ograniczyć podaż pokarmu do 1/3.
- Węgiel aktywny. Choć weterynarze nie zalecają, aby w walce z biegunką u psów korzystać z metod sprawdzonych u ludzi, to metoda z węglem aktywnym jak najbardziej się sprawdza. Ilość węgla stosowana u psa powinna być mniej więcej taka sama co u ludzi. Wchłonięty węgiel nie tylko absorbuje nadmiar wody, ale też pomaga uporządkować florę bakteryjną wewnątrz psich jelit. Węgiel aktywny podawany zwierzęciu to produkt dokładnie taki sam, jak w przypadku ludzi. Opcjonalnie można skorzystać z dedykowanych mieszanek węgla i ważnych dla zdrowia psa elektrolitów.
- Siemię lniane – to kolejna, sprawdzona metoda walki z biegunką u psa. Zaletą siemienia jest zdolność do akumulacji wody, toksyn i innych, szkodliwych substancji, jakie pojawiają się w organizmie zwierzęcia. Należy jednak pamiętać, że ilość przyjmowanego przez psa siemienia lnianego jest ściśle określona przez weterynarzy. Zgodnie z ich zaleceniami na każde 10 kg wagi psa należy podać 2,5 grama niegotowanego produktu. Dlaczego tak ważne jest, aby siemię nie było gotowane? Surowy produkt ma większe zdolności do absorbowania wody i toksyn z organizmu zwierzęcia.
- Mieszanki ziołowe – to polecana metoda w walce z ciągłymi biegunkami u psa. Najlepiej sprawdzają się w tej roli mieszanki, w których składzie jest np. wywar z kory. Substancja ta nie tylko ma właściwości wchłaniające i ściągające, ale też skutecznie chroni organizm przed śluzem i innymi substancjami, które mogą podrażniać jelita u psa. Bardzo ważne jest, aby ich wewnętrzna struktura była chroniona przed czynnikami zagrażającymi ich stabilnej pracy. Dlatego różnego rodzaju mieszanki ziołowe (oczywiście zalecane przez weterynarzy) są jak najbardziej polecane.
- Marchwianka i kleik ryżowy to przykład kolejnych posiłków, które mogą pomóc psu w walce z biegunką. Wykazują one silne właściwości ściągające, a ich zdolność do przejmowania wody jest wręcz imponująca.
Uwaga! Powyższe metody domowego użytku sprawdzają się jedynie wówczas, gdy pies cierpi na biegunkę. Jeśli u zwierzęcia występują wymioty, to koniecznie należy odstawić wszelkie pokarmy i zastąpić je wodą. Biegunka w połączeniu z wymiotami to zjawisko bardzo niebezpieczne i wymaga jak najszybszej wizyty u specjalisty.
Biegunka u psa – czego nie robić?
Istnieje szereg zasad, których przestrzeganie pozwala na ograniczenie zjawiska biegunki u psa. Odpowiedzialny właściciel zwierzęcia powinien też wiedzieć, czego nie robić, aby jego pupil był zdrowy i aby jego dyskomfort jelitowy minął jak najszybciej. Czego zatem należy unikać, aby biegunka u psa zakończyła się jak najszybciej?
- Nie podawać jedzenia! Jeśli u zwierzęcia występuje biegunka, to jest ona spowodowana nieprawidłową reakcją układu pokarmowego na jedzenie. Dlatego podawanie normalnych posiłków zwierzęciu może nie tylko nie zatrzymać biegunki, ale też doprowadzić do pogorszenia się stanu zdrowia psiaka (np. pojawiające się wymioty).
- Nie zmuszać do ruchu! Wielu domorosłych “specjalistów” ds. żywienia zwierząt twierdzi, że biegunkę u psów można pokonać poprzez… ruch. Jest to stwierdzenie mocno kontrowersyjne i całkowicie niezgodne z prawdą. Stosując ów trik ryzykuje się nie tylko zdrowiem, ale życiem zwierzęcia.
- Nie podawać “smacznych” dań. Nie należy zmuszać psa do jedzenia jego ulubionych posiłków. Co gorsza, nie można podawać preparatów i dań, które smakują ludziom. Takie postępowanie naraża zwierzaka na poważne reperkusje zdrowotne. Mało tego! Istnieje spore prawdopodobieństwo, że podawanie psu różnych smakołyków, może doprowadzić do zejścia zwierzęcia.
Podsumowując, biegunka u psa to wyzwanie, z którym – zwłaszcza na samym początku – może skutecznie zmierzyć się sam pies i jego właściciel. Jeśli jednak poprawa nie następuje, to jedynym rozwiązaniem jest wizyta u lekarza weterynarii. Tylko on jest w stanie zdiagnozować faktyczną przyczynę biegunki i dopiero na niej oprzeć proces leczenia.
Jak zapobiegać biegunkom u psa?
Nie jest tajemnicą, że zapobieganie biegunkom jest dużo korzystniejsze dla zdrowia (tak psiaka, jak i człowieka) niż włączenie leczenia. Na szczęście istnieją sprawdzone metody pozwalające zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia biegunki. Pierwszym, a zarazem najważniejszym sposobem na zapobieżenie biegunce u psów jest odpowiednia dieta. Ważne, aby pies przyjmował posiłki w miarę często, ale w niewielkich porcjach. Istotne jest również to, by otrzymywał dość urozmaicone pokarmy. Należy jednocześnie uważać z wprowadzaniem nowych rodzajów karm i posiłków, gdyż mogą one doprowadzić do powstania biegunki. Ważne jest również to, by pies miał w swoim otoczeniu dość czysto. Dzięki temu ryzyko powstania zakażeń o charakterze pasożytniczym będzie dużo mniejsze.
Jak walczyć z biegunką u psa i jej skutkami?
Walka z biegunką powinna mieć charakter przede wszystkim objawowy. Jeśli opiekun wie jakie są bezpośrednie (dietetyczne) przyczyny biegunki u zwierzęcia, to jedynym, sensownym rozwiązaniem pozostaje wyeliminowanie danego składnika z jego diety. Problem pojawia się wówczas, gdy prawdziwe przyczyny tej dolegliwości są trudne do ustalenia. W związku z tym, że biegunka u psa objawia się przede wszystkim poprzez ogólne odwodnienie organizmu, konieczne jest zastosowanie kroplówki dożylnej. Ważne, aby w jej skład wchodziły - oprócz wody - najważniejsze mikroelementy. Jeśli za powstanie biegunki są odpowiedzialne bakterie lub pasożyty, konieczne jest wprowadzenie leczenia antybiotykowego. Należy jednocześnie pamiętać, że metoda ta nie sprawdzi się w przypadku schorzeń powstałych na skutek zakażenia wirusowego. Z kolei jeśli doszło do nieswoistych zapaleń obszaru jelit, to szybki efekt leczniczy przyniesie zastosowanie leków o charakterze sterydowym.