Jak odchudzić psa?

Podobnie jak u ludzi, tak i u psów może pojawić się problem z nadwagą, a nawet z otyłością. Ta zaś prowadzić może do kolejnych problemów zdrowotnych, a nawet skrócenia życia zwierzaka. Zbyt duża masa ciała może pojawić się u psa każdej rasy czy u kundelka. Wszystko zależy tu od właścicieli, którzy to w pełni odpowiadają za dietę swojego pupila i utrzymywanie przez niego prawidłowej wagi. Nadwadze oczywiście warto zapobiegać, a kiedy otyłość ma już miejsce – właściciele psa muszą ją wyleczyć. U psów pojawienie się nadwagi stwierdza się wtedy, kiedy waga zwierzęcia przekracza 15 procent normy. O otyłości mowa zaś wtedy, gdy masa ciała czworonoga jest większa o ponad 30 procent od tej prawidłowej (wzorcowej). W związku z problemami jakie wywołuje, otyłość należy zwalczać. Odchudzanie psa nie jest procesem szybkim, jednak jest konieczne. Jak zrobić to skutecznie, a zarazem bezpiecznie?

Jakie są przyczyny otyłości u psów?

Nadwaga, a tym bardziej otyłość u psów są dość poważnym problemem. Czasem mają na nią wpływ czynniki genetyczne. Do ras z większymi predyspozycjami do tycia (a więc narażenia na otyłość) zalicza się: beagle, cocker spaniele, carm teriety, golden retrievery, jamniki, colie, bassety czy labradory. Ich właściciele powinni być szczególnie uważni. Jak mówi znane powiedzenie, lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego idealną sytuacją jest nie dopuszczenie do wystąpienia u swojego zwierzęcia nadwagi. Nie zawsze jest to jednak takie łatwe, wysoka waga może bowiem być następstwem niezależnych czynników. Zazwyczaj jednak jest to jedynie problem diety. Wiele czworonogów ma naturę łakomczucha. Robią wszystko, by dostać resztki z talerza czy kolejną przekąskę. Bardzo niewłaściwe w odżywianiu psa jest pozwalanie mu na takie zachowania i karmienie zwierząt do woli (ad libitum), kiedy to przyjmują one pokarm nie tylko o dowolnych porach, ale też niestety w dowolnych ilościach. Te niewielkie jakby się wydawało w danej chwili porcje, mogą mieć w ogólnej perspektywie bardzo duże znaczenie. Dokarmianie psa może sprawić, że liczba kilogramów będzie rosła w zatrważającym tempie. Dlatego bardzo ważne jest, by unikać podjadania: dla czworonoga w pełni wystarczający będzie dobrze zbilansowany jadłospis. Jeszcze większym błędem przy dokarmianiu jest podawanie psu resztek, wysoko przetworzonych produktów dla ludzi, a nawet słodyczy. Do błędnych działań właścicieli psów (przyczyniających się do nadwagi pupila) zaliczyć można również podawanie swojemu zwierzakowi karm o wysokiej zawartości tłuszczu i cukrów prostych. Te nie tylko zwiększają kaloryczność psiego jedzenia, ale także smakowitość karmy. Prowokuje to czworonogi do jej większego pobierania. Do ściśle dietetycznych problemów, należy także niedostosowanie sposobu żywienia i ilości pokarmu do aktywności zwierzęcia (nadmiar energii w stosunku do potrzeb). Do problemów z właściwą dietą czworonoga bardzo często dołączyć można brak aktywności fizycznej. U większości psów jest to często mniej niż godzina dziennie. Pozostała część doby wykorzystywana jest na leżenie i spanie. Zbadano zaś, że o pozytywnym wpływie ruchu na zdrowie psa mówi się wtedy, kiedy zwierzę spędza trzy godziny dziennie na zabawie i intensywnych ćwiczeniach.

Oprócz skłonności związanych z genetyką i ilością oraz rodzajem podawanego zwierzęciu jedzenia, do przyczyn otyłości zalicza się także inne czynniki ryzyka. Jednym z nich jest wiek psa. Im zwierzę starsze, tym bardziej zwiększa się ryzyko nadwagi. Wszystko dlatego, że wraz z upływem lat, zmniejsza się zapotrzebowanie energetyczne psa (a często dostaje tyle samo jedzenia co wcześniej). Zdarza się też, że psy starsze są mniej aktywne niż młode, co ma niewątpliwie wpływ na ich masę ciała. Szczyt otyłości u psów występuje pomiędzy piątym a ósmym rokiem życia. W tych widełkach czasowych odsetek psów otyłych wynosi 40-70% zwierząt z tego gatunku Co ciekawe, po 12. roku życia u psów obserwuje się spadek liczby zbyt grubych czworonogów. Do otyłości przyczynić może się również sterylizacja. Dzieje się tak ponieważ przy sterylizacji (a więc przy zmianach hormonalnych) rośnie apetyt, natomiast spada tempo metabolizmu psa. Zabieg ten łączy się także z płcią. U psów wpływ sterylizacji uwidacznia się bardziej u samic: to właśnie u nich ryzyko otyłości zwiększa się dwukrotnie w stosunku do samic bez sterylizacji.

Jak zdiagnozować otyłość u psa?

Bardzo dużo o tej chorobie mówi oczywiście sam wygląd zwierzęcia, jednak otyłość i tak warto poprawnie (i oficjalnie) zdiagnozować. Istotne jest bowiem wystandaryzowanie oceny oraz sposobu dalszego postępowania. Współcześnie pojawiło się wiele różnych metod diagnostycznych. Niektóre wykorzystują dość skomplikowane urządzenia czy procedury badań. Skorzystać można też jednak ze stosunkowo taniej, a zarazem skutecznej i łatwej do zastosowania metody, która dostępna jest w niemal każdym gabinecie weterynaryjnym i dietetycznym. Chodzi tu o metodę BCS (z ang. Body Condition Score), to znaczy szacunkową metodę półilościową. Łączy ona ocenę widocznych cech psa (z góry i z boku) oraz badanie określonych regionów ciała’ ocenę palpacyjną. Metoda BCS uwzględnia takie elementy, jak:

• waga ciała,
• widoczne albo niewidoczne struktury szkieletu,
• wielkość oraz lokalizacja tkanki tłuszczowej,
• ocena sylwetki psa i porównanie jej z opisami znajdującymi się w kluczu wykonywanego badania.

W metodzie tej występują dwie skale: dziewięcio- i pięciostopniowa. Opisywane tu czworonogi (ale też inne zwierzęta) z optymalną masą ciała mają wartości środkowe (to znaczy 3 i 5). Przy wartościach powyżej 3 i 5 występuje zaś nadwaga i otyłość. Obecnie częściej wykorzystywana jest skala dziewięciostopniowa, ponieważ jest ona znacznie bardziej precyzyjna. W skali tej ocena BCS psa przedstawia się następująco:

1. Pies wychudzony. Już z daleka widoczne są wszelkie wypukłości, a przede wszystkim żebra, kręgi lędźwiowe i kości miednicy zwierzaka. Niewidoczny jest za to tłuszcz, ewidentny jest więc brak masy mięśniowej oraz tkanki tłuszczowej. Od boku widać wyraźne podkasanie brzucha, a z góry ciało psa przypomina kształt klepsydry.
2. Pies bardzo chudy. Żebra, kręgi lędźwiowe i kości miednicy są dość znacznie widoczne. U psa brak za to wyczuwalnej tkanki tłuszczowej; występuje także minimalna utrata masy mięśniowej. Nadal mocno zaznaczone jest podkasanie brzucha, a od góry ciało zwierzęcia przyjmuje kształt klepsydry.
3. Pies chudy. Przy dotyku żebra są łatwo wyczuwalne, mogą być widoczne. U czworonoga występuje minimalna warstwa tłuszczu podskórnego, widoczne są u niego struktury kręgów lędźwiowych. Od boku widać podkasanie brzucha, a od góry kształt klepsydry.
4. Pies z nieznaczną niedowagą. Żebra znajdują się pod minimalną warstwą tłuszczu, ale nadal są dość łatwo wyczuwalne. Bez problemu zauważyć można także talię psa i podkasanie brzucha od boku. Od góry widać kształt klepsydry.
5. Pies z idealną sylwetką. Żebra i kości nie są u niego widoczne, da się je jednak wyczuć przez skórę z cienką warstwą tłuszczu podskórnego. U zwierzaka występuje podkasanie brzucha od boku i nieznaczny kształt klepsydry od góry. Doły przylędźwiowe są niezapadnięte.
6. Pies z nieznaczną nadwagą. Żebra zwierzaka są wyczuwalne, jednak już z niewielkim nadmiarem tłuszczu. Talia jest widoczna od góry, jednak nie jest wyeksponowana. Mniej widoczne od boku jest również podkasanie brzucha, niewyraźnie zaznaczony jest kształt klepsydry.
7. Pies z nadwagą. U takiego czworonoga żebra są trudno wyczuwalne pod grubą warstwą tłuszczową. Pies ma wyraźne poszerzenie tułowia, brak jest widocznej talii, a od boku widoczne jest niewielkie podkasanie brzucha.
8. Pies otyły. Żebra są niewyczuwalne, ponieważ znajdują się pod bardzo grubą warstwą tłuszczu (czasami są wyczuwalne, ale jedynie przy znacznym nacisku). U psa łatwo zauważyć można duże nagromadzenie tkanki tłuszczowej w szyi, u nasady ogona, a także w okolicach lędźwi. Zwierzę nie ma widocznej talii, jego wypukłości kostne są pogrubione (ze względu na pokrywającą je tkankę tłuszczową). Dobrze widoczny jest tzw. fałd brzuszny.
9. Pies znacznie otyły. U takiego zwierzaka żebra są niewyczuwalne. W okolicach klatki piersiowej, szyi kręgosłupa, kończyn, pachwin oraz u nasady ogona występuje ogromne nagromadzenie tkanki tłuszczowej. Pojawia się także wiszący fałd brzuszny. Pies nie ma widocznej talii, a od góry łatwo zauważalne jest wyraźne poszerzenie tułowia.

Jak widać, dzięki metodzie BCS badający w łatwy sposób może określić aktualny stan sylwetki psa. Jest to metoda, która wykorzystuje podstawowe narzędzia – wagę i wzrok. Pozwala dzięki nim w szybki, a zarazem dość dokładny sposób rozpoznać i następnie monitorować stan niedowagi, nadwagi psa oraz postępy w jego leczeniu. Bardzo dużą zaletą metody BCS jest to, że standaryzuje ona i pozwala na obiektywizację oceny. Kiedy pies zostanie przypisany do wartości od 6 stopnia skali w górę, należy podjąć działania przyczyniające się do zmniejszenia jego masy ciała.

Jak odchudzić psa?

W skrajnie trudnych przypadkach, przy wysokim stopniu otyłości, leczenie psa warto prowadzić przy pomocy specjalisty. Istnieje też jednak szereg praktyk i domowych sposobów, które są doskonałym sposobem na odchudzenie psa. To także działania, które warto wcielić w życie wcześniej – po to, by zapobiec wystąpieniu nadwagi i otyłości u swojego psiaka. Wszelkie zmiany w sposobie karmienia psa warto jednak skonsultować z lekarzem weterynarii albo nawet dietetykiem.
Podstawę zdrowych działań będzie zawsze stanowić optymalna dieta, czyli świadomy i prawidłowy dobór pokarmu dla swojego psa. Najłatwiejszym, a jednocześnie najbardziej bezpiecznym rozwiązaniem jest wybór pełnoporcjowego, to znaczy kompletnego i zbilansowanego jedzenia dla zwierząt. Jest to rozwiązanie, które sprawia, że właściciel psa zyskuje pewność co do tego, że codziennie dostarcza swojemu pupilowi wszystkie niezbędne mu substancje odżywcze. Co więcej, występują one wtedy w optymalnych dla zwierzaka proporcjach. Należy pamiętać o tym, że potrzeby kaloryczne psa zmieniają się wraz z jego wiekiem; są one również zależne od stanu fizjologicznego zwierzaka. Przy wyborze pokarmu pełnoporcjowego zawsze trzeba zwrócić uwagę na oznaczenia – junior, adult, senior, gdyż są to odpowiednio produkty właściwe dla szczeniąt, psów dorosłych i starszych. Odpowiednio oznaczane jest także jedzenie dla psów po kastracji/sterylizacji. Warto też wiedzieć, ze według zaleceń specjalistów, najbardziej efektywne i zdrowe jest stosowanie diety mieszanej. To znaczy takiej, która składa się z pokarmów suchych oraz z pokarmów mokrych w proporcjach 1:1 pod względem masy produktów. Jest to jednak zalecenie, które tyczy się psów: zdrowych, niepracujących oraz bez nadwagi. Jeśli zaś chodzi o żywienie psów z nadwagą czy otyłością, aby zmniejszyć liczbę kilogramów, dieta powinna opierać się przede wszystkim na pełnoporcjowym jedzeniu mokrym. Wszystko dlatego, że pokarmy mokre są mniej więcej cztery razy mniej kaloryczne od pokarmów suchych (tzw. granulek). Postawienie na mokre jedzenie pomoże więc zredukować masę ciała zwierzaka. Oczywiście drugą ważną kwestią jest ustalenie prawidłowego porcjowania poszczególnych posiłków. Zapotrzebowanie energetyczne psa ustala się na podstawie jego:

• rasy psa,
• masy ciała psa,
• poziomu aktywności ruchowej.

Dane te porównuje się z tabelami żywienia, które znajdują się na opakowaniach pokarmów pełnoporcjowych. Dorosły, zdrowy pies powinien być karmiony dwa, maksymalnie trzy razy dziennie. Kiedy jednak ma się do czynienia z czworonogiem z nadwagą albo nawet z otyłością, wygląda to nieco inaczej. Posiłki najlepiej podawać mu częściej – za to w mniejszych ilościach. Najlepiej kiedy będą one występować w regularnych odstępach czasowych. Jedzenia nie można podawać psu bezpośrednio przed albo po wysiłku fizycznym.

Na co jeszcze zwrócić uwagę przy odchudzaniu swojego psa?

Oprócz prawidłowo prowadzonej diety, mając do czynienia z psem otyłym, w procesie zmniejszania jego masy ciała trzeba zwrócić uwagę także na inne działania. Będzie to na pewno zapewnienie czworonogowi każdego dnia właściwej dla niego dawki ruchu. Codziennie, około godzinę przed jedzeniem, taki pies powinien odbywać przynajmniej półgodzinny (albo i dłuższy) spacer. Dla psów walczących z nadwagą czas, ale też intensywność aktywności fizycznej, powinny być odpowiednio zwiększone. Jednak najbezpieczniej będzie to skonsultować z lekarzem weterynarii. W procesie odchudzania zwierzęcia należy być bardzo uważnym, gdyż wtedy nadmiar ruchu potrafi być równie szkodliwy, jak jego niedobór. U grubszego psa może bowiem dojść do kontuzji. Tak więc aktywność fizyczna w danym okresie musi być zawsze dopasowana do aktualnych możliwości wysiłkowych psa. Planując plan ćwiczeń i ruchu swojego pupila, pod uwagę wziąć należy też oczywiście jego ograniczenia zdrowotne i przeprowadzone wcześniej zabiegi. Należą do nich na pewno kastracja i sterylizacja. Są to procedury medyczne, które mają na celu redukcję ryzyka niekontrolowanego rozrodu. Dlatego też powinny być wykonywane u wszystkich zwierząt niehodowlanych. Ich przeprowadzenia zmniejsza też u zwierzaka prawdopodobieństwo wystąpienia niektórych nowotworów i zachowań wykazywanych w związku z popędem płciowym. Kastracja i sterylizacja mają więc wiele zalet. Nie każdy wie jednak, że sprawiają one także, że u psa spowalnia metabolizm – obniża się więc jego zapotrzebowanie na energię pokarmową. Wtedy też dietę pupila trzeba dopasować do nowych wymagań organizmu. W sklepach znaleźć można pokarmy przeznaczone dla zwierząt po zabiegu chirurgicznej antykoncepcji. W trakcie redukcji masy ciała swojego psa, wśród wszystkich podejmowanych działań bardzo istotna będzie kontrola postępów. Wraz z lekarzem weterynarii i historią zdrowia czworonoga, będzie można wtedy określić, czy poprawa sylwetki (a zarazem stanu zdrowia psa), postępują prawidłowo i we właściwym tempie.