Historia psów rasy border collie
Border collie to rasa psów bardzo inteligentnych. Oprócz tego są spostrzegawcze oraz bystre. Zacznijmy jednak od początku, czyli od momentu powstania tej wspaniałej rasy.
Historia border collie – z jakiego kraju pochodzi ta rasa?
Rasa ta pochodzi z miasta Northumbrian położonego na pograniczu angielskim. Psy te od zawsze były wykorzystywane przez pasterzy w celu zaganiania owiec. Przed XIX wiekiem psy te były hodowane na potrzeby ludzi w celu polowań, zaprzęgu lub wspomnianych wcześniej zaganiań owiec. W późniejszych czasach Amerykanie wykorzystywali je do pracy z bydłem. Były to czasy kiedy ludzie nie kastrowali psów, co powodowało mieszanie ras. W roku 1906, kiedy to utworzono ISDS, czyli organizację psów pasterskich, border collie cały czas były dodawane do księgi hodowlanej, jeżeli tylko wykazywały zdolność oraz chęci do pracy. Sprawiło to, że rasa ta musiała spełniać oczekiwania rolników czy pasterzy i na tym właśnie polegała selekcja psów. Border collie od 1873 roku brały udział w pokazach czyli dzisiejszych wystawach psów. Jednak w tamtych czasach oceniano tylko budowę fizyczną psa, która musiała być taka, by pies mógł wykonywać taką pracę jak owczarek. Bordery można było zobaczyć przez wiele lat w Australii i Nowej Zelandii na pokazach, nim zostały uznane w 1995 roku w Stanach Zjednoczonych oraz w 1976 roku w Wielkiej Brytanii za psy rasowe.
Pierwsze typy border collie na świecie
| Northumbrian | Pierwszym psem tego typu był Old Hemp, urodzony w 1894 roku, zmarł w maju 1901 roku. Jego właściciel Tefler Adam mieszkał w Northumbrian skąd wzięła się właśnie nazwa tego typu bordera. Pies ten przyszedł na świat poprzez połączenie suczki koloru czarnego oraz psa typu trikolor o bardzo towarzyskim usposobieniu. Hemp Adama Teflera był bardzo mocnym, cichym, pracującym psem średniej wielkości. Jego sierść, długa posiadała niewielką ilość białego odcienia. Bardzo duża liczba pasterzy wykorzystywała go jako reproduktora. Hemp zostawił po sobie ogromną ilość szczeniąt, ponieważ było ich, aż ponad 200. |
| Napa | Jego nazwa wzięła się od psa o imieniu Whitehope Nap. Typ Napa jest bardzo wydajny oraz szybki. Pies ten cechuje się jako jedyny krótką sierścią z podszerstkiem. |
| Wiston Capa | Nazwa tego typu bordera wzięła się od psa niejakiego Pana J. Richardsona, Winstona Capa. Pies ten urodził się w 1963 roku, posiadał bardziej masywną głowę oraz większą od wspomnianych wcześniej typów ilość białych plamek. Pies Capa jest również o wiele większy od innych typów tej rasy. W rejestrach ISDS najbardziej znaną suczką tej rasy jest Maddie, która była pra pra prababcią psa typu Capa o imieniu Wartime Cap. Wszyscy jego poprzednicy są zarejestrowani w stadnej księdze. Pies ten był ojcem Supreme Championów oraz dziadkiem trzech innych psów. Jeden z tych psów Bill EW Edwards’Bill zdobył dwukrotnie mistrzostwo. |
| Tommy Herdman | Ten typ psa wziął się po wnuku Hempa, był psem średniej wielkości o umaszczeniu w typie trikolor oraz dużej sile i wspaniałym charakterze. |
| McNab | Typ ten został zapoczątkowany w 1800 roku w USA. Aleksander McNab posiadał brytyjskiego typu collie, które służyły głównie do pracy. Psy te otrzymały nazwę Fox collie i taką nazwą McNab je mianował. Ten rodzaj psa miał stojące ku górze uszy, a jego budowa w porównaniu do typu Herdmana była o wiele mniejsza. |
W jakim celu hodowano psy tej rasy?
Jak już wspomniane było wcześniej, rasa ta hodowana była do pracy. Psy musiały słuchać swojego opiekuna i reagować na jego znaki. W związku z tym, że rasa ta głównie pracowała z pasterzami potrafiła doskonale dostosować się i zapanować nad sytuacjami jakie miały miejsce podczas wypasu owiec. Border collie dzięki swojemu doskonałemu węchowi idealnie nadawał się również do tropienia zwierzyny, dlatego był niezastąpionym towarzyszem w tamtych czasach. Oprócz tego pies ten świetnie nadawał się do zaprzęgu, jako lider lub jako pies stojący obok lidera z uwagi na swoją inteligencję i szybką naukę nazw wszystkich potrzebnych komend do sterowania zaprzęgiem. W dzisiejszych czasach psy te ciągle hoduje się między innymi w takich celach, oprócz owiec i bydła pilnują świnie, drób, a nawet i strusie. Miejsca prywatne czy publiczne takie jak np. lotniska również korzystają z pomocy tych czworonogów w celu przeganiania ptaków z pasów startowych.
Rejestry border collie
James Reid w 1915 roku, który był sekretarzem ISDS w Wielkiej Brytanii jako pierwszy użył nazwy ” border Collie”, by móc odróżnić psy zarejestrowane przez organizację od psów collie, ponieważ oba gatunki miały swój początek od jednej rasy, jednak po zmieszaniu ich z innymi rasami, różniły się od siebie wyglądem. W tym właśnie roku uznana również została nazwa border collie.
International Sheep Dog Society oraz Kennel Club to dwa rejestry ras border collie w Wielkiej Brytanii. Pierwsza organizacja poleca psy do hodowli ze względu na ich umiejętności pilnowania stada, natomiast druga interesuje hodowlą rasy w celu otrzymania jednego wyglądu. O dziwo psa tej rasy można dodać bez problemu do ISDS, nawet gdy nie posiada rodowodu, jednak należy udowodnić, że dany pies jest godny miana psa pasterskiego. Rejestracja borderów w Australii odbywa się w dwóch organach. Można zarejestrować psa w ANKC (Australian National Kennel Council) albo w rejestrze pracujących psów. Oprócz tego w Australii działają organizacje Agility, które wpisują do rejestru, również psy niedopuszczone w ANKC, aby mogły brać udział w zawodach. W tym kraju rasa jest także uznawana za owczarka przez ISDF, która ma swoją siedzibę w Londynie. W Stanach Zjednoczonych rejestrem rasy jest American Border Collie Association (ABCA). Organizacja ta zajmuje się przede wszystkim ochroną psów pracujących i rejestruje rocznie ok. 20 000 psów tej rasy. Rasa Border została także uznana przez American Kennel Club w 1995 roku. Border collie są również rejestrowane jako pracujące psy pasterskie w Afryce Południowej. W tym kraju rejestracją zajmuje się Stowarzyszenie Południowoafrykańskich Owczarków. Kanada jest kolejnym krajem gdzie może zostać zarejestrowany pies tej rasy. Kanadyjskie Stowarzyszenie Border Collie, zostało uznane przez agencję Agriculture Canado. W Turcji natomiast rejestracja tej rasy działa od roku 2007 o nazwie Border Collie Dernegi. W Polsce jest kilkadziesiąt hodowli rasy psów Border Collie zarejestrowanych w ZKwP/FCI lub KPPP/ISDS. W naszym kraju jest podział dla wszystkich hodowli FCI oraz ISDS oraz BC dla psów pracujących biorących udział w zawodach. Osoby zainteresowane kupnem border collie w celu pracy psa przy owcach lub innym bydle powinny szukać psa właśnie w tych miejscach.
Najbardziej znane border collie na świecie
Jak wiadomo każda rasa psa posiada takiego przedstawiciela, o którym nigdy świat nie zapomni. Rasa border collie również może poszczycić się takimi właśnie, wybitnymi psami, do których należą: border collie o imieniu Sheep, pies ten w 1936 roku widział jak jego nieżyjącego właściciela umieszczają w pociągu, pies sądził, że jego Pan wróci został tam czekając na niego przez ponad pięć lat. Do najbardziej inteligentnych psów tej rasy z pewnością można zaliczyć psa Rico oraz Chasera. Pierwszy z nich potrafił rozpoznawać po imieniu, aż 200 obiektów, drugi natomiast rozpoznawał przedmioty dzięki podziałom na grupy, do których należały oraz posiadał słownik 1022 słów. Sheila była psem cywilnym, jako pierwsza otrzymała medal PDSA. Suczka brała udział w misji ratowniczej załogi Latającej Fortecy.
Krótki opis rasy
Historia psów rasy border collie jest bardzo nietypowa i ciekawa. Rasa ta zmieniała swój wygląd przez lata, by w końcu otrzymać podział na psa użytkowego oraz psa przeznaczonego do wystaw. Na chwilę obecną psy te uznawane są we wszystkich odmianach kolorystycznych, jednak większa przewaga białego koloru eliminuje je z hodowli. Rasa ta jeśli chodzi o utrzymanie nie jest wymagająca, pielęgnacja borderów również nie potrzebuje jakiś specjalnych środków. Psy tej rasy mogą chorować na anomalię oczu collie, jak również może wystąpić dysplazja stawów biodrowych. Innymi schorzeniami, jakie mogą wystąpić u tej rasy są padaczka oraz osteochondroza.
Z uwagi na to, że border collie jest przede wszystkim psem pracującym można go doprowadzić do zapaści, która bierze się z nadmiernego wysiłku. Dlatego psy pracujące lub trenujące powinny otrzymać odpowiednią dla nich dawkę odpoczynku. Niektórych schorzeń tej rasy nie da się ustalić przy pomocy badań genetycznych, dlatego hodowcy muszą przedstawić przyszłemu właścicielowi linię hodowlaną danego miotu, by mógł on zobaczyć, że jest całkowicie wolna od tych schorzeń oprócz tego każdy pies ma wykonane badanie rentgenowskie w celu sprawdzenia czy przypadkiem nie cierpi na dysplazję. Psy tej rasy, które nie są kupowane na potrzeby pracy, najlepiej na spacerze trzymać na smyczy. Instynkt tych psów sprawia, że puszczone wolno szukają obiektów, które mogą zaganiać jak np. samochody a nawet dzieci. Border collie oprócz doskonałego sprawdzenia się jako pies zaganiający jest odpowiedni także do pełnienia funkcji psa ratowniczego. Border collie jest przeznaczony dla osób aktywnych, które zapewnią mu odpowiednią dawkę ruchu. Rasa ta po szkoleniu idealnie nadaje się na psa towarzyszącego oraz psa, z którym nawet dzieci świetnie mogą bawić się spędzając czas na świeżym powietrzu.
Podsumowując border collie to rasa psa bardzo wszechstronna. Doświadczony znawca tej rasy potrafi tak pracować z psem, by ten mógł osiągnąć wszystkie swoje możliwości. Psiaki te potrzebują socjalizacji już od szczeniaka, aby w starszym wieku nie okazały się lękliwe lub agresywne wobec innych psów.
Jakimi cechami, powinien wyróżniać się border collie?
Typowy pies tej rasy cechuje się przede wszystkim nieustannym zapałem do pracy. Border collie jest bardzo inteligentny, dlatego szybko można go wytresować. Jego prawdziwą cechą jest ochrona terytorium oraz instynkt, który pozwala mu na bycie świetnym psem pasterskim. Oprócz tego rasa ta jest czujna oraz wierna swojemu właścicielowi. Prawdziwy border collie posiada również duży temperament oraz jest doskonałym towarzyszem zabaw. Rasa ta potrzebuje jednak zajęcia, jeżeli właściciel nie będzie z nim pracował, wtedy on sam zacznie szukać dla siebie zajęcia, które czasami kończy się licznymi szkodami.
W jakich zawodach biorą udział border collie?
Cofnijmy się do roku 1873. Wtedy to w północnej Walii w mieście Bala odbyły się pierwsze zawody psów pasterskich. Polegały one na ocenie partnerów, z którymi mogłyby współpracować lub mnożyć się psy rolników czy pasterzy. W Anglii border collie są niezastąpione na zawodach Agility, dlatego obejmują nawet klasy rasy Anything But Collies. Dzięki swojej wytrzymałości psy te odnajdują się również w zawodach disc dog lub flyball. Flyball to zawody polegające na przebiegnięciu psa przez płotki oraz inne przeszkody do ustawionej maszyny, która poprzez naciśnięcie psią łapą wyrzuca piłkę. Zawody są wykonywane w drużynach, w skład których wchodzą cztery czworonogi. Disk dog lub Dogfrisbee jest konkurencją łapania przez psa dysku rzucanego przez człowieka. W tych zawodach pies oprócz łapania musi zrobić salto w powietrzu, border collie w tych zawodach są jedną z najlepszych ras na świecie. Co ciekawe ze względu na swoją inteligencję świetnie wypadają także w zawodach psiego tańca. Organizowane również wszelkie zawody biegowe sprawiają, że rasa ta potrafi osiągnąć wysokie miejsca.
