Zaćma u psa border collie
Narząd wzroku ma niezwykle złożoną budowę i cechuje go delikatność, przez którą narażony jest na wiele schorzeń i uszkodzeń. Ten misterny mechanizm składa się z odbierającej wrażenia wzrokowe gałki ocznej, przewodzących bodźce do mózgu dróg wzrokowych i ośrodków wzrokowych umiejscowionych w korze mózgu, do których trafia przekazywany obraz i gdzie następuje jego przetwarzanie. Nie bez powodu mamy dwoje oczu. Dzięki takiej parze nasz mózg jest w stanie kreować obrazy przestrzenne. Oczy w dwupaku sprawiają, że jesteśmy w stanie rozróżnić i ocenić odległość. Fascynującym wydaje się też fakt, iż blisko 80% bodźców zewnętrznych przekazujących informacje o otoczeniu trafia do nas właśnie za pośrednictwem oczu.
Top 10 najpopularniejszych schorzeń oczu
Choroby oczu to schorzenia, na które cierpią zarówno ludzie, jak i nasi bracia mniejsi. Powodują zaburzenia w odbiorze otaczającego świata, mogące prowadzić do utraty całkowitej bądź częściowej zdolności widzenia. Oto lista dziesięciu popularnie występujących chorób oczu, z którymi mierzy się duża część społeczeństwa.
1. Zaćma
Widoczne gołym okiem zmętnienie występujące w różnych postaciach: wrodzona, starcza, pourazowa, cukrzycowa, wtórna itp. Choć grozi ślepotą, następuje bezboleśnie. Zaćmę można dziś skutecznie leczyć operacyjnie.
2. Jaskra
Choroba powodowana przez utrzymujące się podwyższone ciśnienie śródgałkowe, które uszkadza nerw wzrokowy i siatkówkę. Choć rozwija się powoli, jest groźna i nie wolno jej lekceważyć. Jaskra powoduje bowiem zanik nerwów wzrokowych i prowadzi do nieodwracalnej ślepoty.
3. Zapalenia rogówki
Różnorodne schorzenia powstałe przez szkodliwe działanie na rogówkę oka bakterii, wirusów i grzybów.
4. Zapalenia twardówki
Stany zapalne warstwy ochronnej otaczającej gałkę oczną. Czynnikami chorobotwórczymi są schorzenia tkanki łącznej.
5. Zapalenie błony naczyniowej
Choroba oczu mogąca prowadzić do wystąpienia ciężkich powikłań i nieodwracalnej utraty widzenia w przypadku nieleczenia.
6. Odwarstwienie siatkówki
Choroba o często bezobjawowym przebiegu, polegająca na oddzieleniu warstwy siatkówki od tęczówki.
7. Zwyrodnienie plamki żółtej
Zwyrodnienie jest skutkiem nabytej ślepoty u osób powyżej pięćdziesiątego roku życia w krajach rozwiniętych.
8. Zapalenie nerwu wzrokowego
Schodzenie pojawiające się niezwykle często jako jeden z charakterystycznych objawów stwardnienia rozsianego.
9. Nowotwory oka
Grupa o poważnych chorób o zróżnicowanym stopniu zagrożenia. Pośród nowotworów oczu wyróżnia się m.in. siatkówczak zarodkowy, czerniak, chłoniak oraz mięsak.
10. Zapalenie spojówek
Często występująca przypadłość zarówno u ludzi jak i u zwierząt. Nieleczona może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Objawia się obrzękiem spojówki oka, mrużeniem i łzawieniem.
Co to jest zaćma? Szczegółowy opis choroby
Zaćma to choroba degeneracyjna oczu, która prowadzi do widocznego ich zmętnienia. Najczęstszą przyczyną choroby jest gromadzenie się nadprogramowych białek w okolicach soczewki oka, co powoduje ograniczenie widoczności u chorego poprzez zredukowanie ilości wpadającego światła. To efekt niewłaściwej przemiany materii soczewki oka. Ponadto katarakty nabawić się można poprzez uraz mechaniczny lub pracę w szkodliwych dla oka warunkach.
Rodzaje zaćmy
W zależności od rodzaju katarakty objawy, sposoby leczenia i czas występowania mogą się od siebie różnić.
Zaćma nabyta
Jej źródłem mogą być wymienione wcześniej urazy mechaniczne i praca w niekorzystnych dla oczu warunkach. To jednak nie wszystko. Zaćmy nabytej można nabawić się przewlekle chorując. Osoby cierpiące na cukrzycę i nieleczące jej skutecznie mają duże prawdopodobieństwo wystąpienia katarakty. Jest to ściśle związane z wysokim poziomem glukozy. Po wyregulowaniu ilości cukru we krwi zmiany te mogą się samoistnie wycofać. Zależne jest to od wielu czynników i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Prócz cukrzycy zaćmę powodować może także hipoglikemia. Zmętnienie soczewki może być następstwem niedoboru wapnia we krwi. Schorzenia oczu takie jak odwarstwienia siatkówki, zapalenia naczyniówki czy nowotwory również mogą skutkować zaćmą.
Zaćma wrodzona
Zaćma wrodzona może pojawić się już podczas narodzin, albo w ciągu życia. Zaćmienie soczewki oka występuje częściowo lub całkowicie. Katarakta wynika z nieprawidłowego rozwoju oka i może być genetyczna lub wystąpić w skutek choroby matki w okresie ciąży.
Zaćma starcza
Zdecydowanie najczęściej występującym rodzajem katarakty, jest zaćma starcza. Zmniejszenie ostrości widzenia w wieku podeszłym jest normalne i dotyka zdecydowaną większość społeczeństwa. Zaćma obniża widoczność zarówno z bliska, jak i z daleka, dlatego też nie ma możliwości wyregulowania jej okularami.
Zaćma u psów border collie
U czworonogów wyróżnia się następujące rodzaje zaćmy: wrodzoną, dziedziczną, starczą i wtórną. Najczęściej spotykaną jest rozwijająca się latami zaćma dziedziczna, dość często występuje też zaćma starcza. Zaćma wtórna u zwierząt tak jak u ludzi powodowana jest przez inne czynniki chorobotwórcze i choroby współistniejące, takie jak wspomniana cukrzyca i gPRA.
Przyczyny zaćmy u border collie
Przyczyn tego schorzenia może być wiele, a u niektórych przypadków powstanie charakterystycznego zamglenia nie jest nawet do końca znane. Pewnym natomiast zdaje się być fakt, że katarakta zarówno u czworonogów jak i u ludzi może przyjmować różnorakie formy, wielkość oraz kształt. Nie ma też konkretnie sprecyzowanego miejsca występowania na soczewce. Mimo iż lekarze weterynarii od wielu lat zajmują się zgłębianiem wiedzy o tej niepokojącej chorobie, to nadal wiele aspektów pozostaje niezbadanych, a zaćma stanowi wciąż zagadkę.
Jak rozpoznać zaćmę u psa border collie?
Jak już ustaliliśmy, zwierzęta – tak jak ich właściciele – mogą cierpieć na zaćmę. Katarakta w szczególności u starszych psów jest bardzo popularna. Objawia się postępującym zmętnieniem oka. Może występować obustronnie lub wyłącznie w jednym oku. Początkowo obejmuje zazwyczaj jedynie cześć soczewki i z biegiem czasu zajmuje ją całą ograniczając czworonogom widoczność. Prócz zamglonego spojrzenia, charakterystyczne są problemy z równowagą oraz określeniem odległości od obiektów.
Jeśli Twój zwierzak traci czujność, zdarza mu się nie rozpoznawać osób i po omacku wpada na różne przedmioty, istnieje duże prawdopodobieństwo, że to zaawansowana zaćma.
Jak wygląda leczenie psiej zaćmy?
Zaćmę psa zazwyczaj można leczyć operacyjnie. Po zabiegu pies szybko wraca do swojego radosnego życia sprzed choroby, jednakże koszty operacji są dość duże i nie każdy może sobie na nią pozwolić. Zlikwidowanie katarakty w jednym oku to wydatek rzędu 2000 złotych bez wszczepienia soczewki lub nawet 4000 złotych z jej wszczepieniem.
Pieniądze to nie jedyny problem z leczeniem operacyjnym. W przypadku psiej zaćmy starczej wielu weterynarzy odradza tak inwazyjne zabiegi, bowiem wraz z wiekiem wzrasta ryzyko wystąpienia komplikacji podczas narkozy i jest ona dla serca psa bardzo obciążająca. Wówczas niestety psiej zaćmy zazwyczaj się nie leczy, a choroba sukcesywnie postępuje, aż do pełnej utraty wzroku i skutecznie utrudnia psom funkcjonowanie. Co gorsza u wielu psów utrata wzroku idzie w parze z utratą słuchu. Nasze zwierzaki nie mają więc łatwego życia.
By im trochę pomóc, warto stymulować je różnymi bodźcami. Dobrym sposobem będzie zakup zabawek, które świecą, wydają dźwięki, pachną. Aby ułatwić egzystencję psim staruszkom dobrze jest ograniczyć spacery do znanych im miejsc, by nie czuły się zagubione i zdezorientowane. Zaćma u psa to nie wyrok, tylko drobne postępujące utrudnienie, do którego psiak stopniowo się przyzwyczaja. Jeśli twój mały przyjaciel ma kataraktę nie panikuj, tylko wspieraj. Pamiętaj pies wyczuwa emocje swojego właściciela i wpada w podobny do niego nastrój. Bądź więc dobrym przykładem!
Które rasy psów są najbardziej narażone?
Zaćma u niektórych ras psów obserwowana jest częściej, niżeli u innych. Do bardziej narażonych na wystąpienie choroby należą:
- sznaucer miniaturowy,
- sznaucer olbrzymi,
- biszon francuski,
- border collie,
- border terrier,
- buldog francuski,
- terrier tybetański,
- yorkshire terriera.
Znacznie bardziej charakterystycznym zwyrodnieniem oczu występującym u borderów jest CEA.
Czym jest CEA i jakie rasy charakteryzuje ta dysfunkcja?
CEA czyli Collie Eye Anomaly, co w wolnym tłumaczeniu oznacza Anomalia Oczu Collie to tendencja występująca u ras takich jak: border collie, owczarek szkocki, owczarek szetlandzki i lancashire heeler. Wrodzony defekt struktur oka, mogący wiązać się z uszkodzeniem twardówki, naczyniówki, siatkówki, tudzież nerwu wzrokowego.
Co istotne w przeciwieństwie do katarakty i jaskry choroba CEA nie ma tendencji do postępowania. Dlatego będąc właścicielem młodego bordera z łagodną formą Anomalii Oczu Collie nie musisz martwić się o rozwój choroby i utratę wzroku w latach późniejszych. To tak nie działa.
CEA w zależności od stopnia zmian klinicznych
Forma pierwsza ma raczej łagodny charakter. Dochodzi w niej do upośledzeń warstwy naczyniowej oka, uwydatnia się to w ciągu kilku pierwszych lat życia psa. Objawem pierwszej formy jest zmiana pigmentacji oka w centralnej części naczyniówki. Taka wada nie wpływa na jakość życia psa
Forma druga dodatkowo uzupełniona jest o uszkodzenia w postaci szczelin i garbiaków w tarczy nerwu wzrokowego, co skutkuje upośledzeniem widzenia i możliwością odklejenia się siatkówki oka.
Forma trzecia to poważne upośledzenie spowodowane rozwarstwieniem się siatkówki i wylewem krwi do oka oraz zanikiem naczyń krwionośnych, a finalnie ślepotą. Wówczas naczyniówka, twardówka i siatkówka oka działają wadliwie, co powodowane jest nieodpowiednią budową. Ta forma dotyka na szczęście jedynie około 6% przypadków.
Leczenie CEA – na czym polega?
Anomalia Oczu Collie nie jest uważana za uleczalną w znaczącej większości przypadków. Sporadycznie zdarza się, że istnieje szansa zapobiegnięcia odwarstwianiu się siatkówki poprzez przeprowadzenie operacji. Dotyczy to jednak nielicznych psów. Choć jak ustaliliśmy CEA nie jest uleczalna to tylko u ciężkich przypadków następuje całkowita utrata wzroku. Reszta psów dotkniętych tą anomalią posiada jedynie zauważalne zmiany w pigmentacji lub osadzeniu oka.
Kiedy oczy psa są mocno zapadnięte w czaszkę, wówczas prawdopodobnie mamy do czynienia z Enophalmią. Mikrofitalmia to z kolei widocznie mniejsze w porównaniu do zdrowej jednostki gałki oczne.
Czy zapobiegnięcie CEA jest możliwe?
Dzięki rozwojowi badań genetycznych możliwa jest identyfikacja na podstawie DNA chorych psów i wyeliminowanie ich z hodowli, by nie przekazywały kolejnym pokoleniom genu. Dzięki temu zdrowe psy mogą zostać włączone do hodowli. By skutecznie walczyć z rozprzestrzenianiem się choroby CEA konieczne jest wykorzystywanie w hodowli wyłącznie zwierząt o prawidłowym genotypie. Rozpoznanie recesywnych nosicieli chorób dziedziczonych nie należy do najłatwiejszych, dlatego też często pomijane są takie przypadki, przez co wzrasta liczba chorych i nosicieli wśród ras zagrożonych tą chorobą. Niemniej jednak podana metoda prowadzenia selektywnej hodowli jest póki co jedynym znanym nam sposobem by uniknąć przekazywania zmutowanego genu. Choć u nosicieli przeważnie nie dochodzi do rozwoju choroby przekazują ją potomnym. Dziedziczenie Anomalii Oczu Collie następuje w sposób autosomalny recesywny. Jeżeli młode otrzyma kopię wadliwego genu wyłącznie od jednego z rodziców staje się jedynie nosicielem zmutowanego genu. Choroba ujawnia się w przypadku, gdy oboje rodziców przekażą po jednej kopii owego genu szczenięciu.
Inne często występujące u psów border collie genetyczne schorzenia oczu
PRA
Postępujący zanik siatkówki polega na obumieraniu światłoczułych komórek siatkówki oka, które następuje przez niedobory krwi. Ta psia choroba może prowadzić do utraty wzroku, jest to szczególnie niebezpieczne, gdyż wiele ras narażonych jest na wystąpienie tego zmutowanego genu. Na szczęście w obecnych czasach możliwe jest wykonanie badań DNA by rozpoznać mutację powodującą utratę wzroku. Pośród zwierzaków bardziej podatnych na wystąpienie postępującego zaniku siatkówki są: border collie, labradory, golden retrievery, owczarki australijskie, setery irlandzkie, chińskie grzywacze, samojedy, corgi i siberian husky. Dlatego drodzy właściciele tychże czworonogów, miejcie oczy na baczności!
RD
Dysplazja siatkówki znana nam śmiertelnikom jako odklejanie się siatkówki to schorzenie, które jak większość wymienionych może prowadzić do ślepoty. Powszechnie występuje u wielu ras, ale dla niektórych z nich może być oznaką większych problemów. Należą doń: labrador retriever i samojed. W ich przypadku RD może świadczyć o znacznie poważniejszej dysplazji oczno-szkieletowej.
RPED
Dystrofia nabłonka barwnikowego siatkówki jest dystrofią pręcikowo-czopkową. Postępujące niekorzystne zmiany obwodowych fotoreceptorów siatkówki skutkują zaburzeniami widzenia zmierzchowego, zwężeniem pola widzenia i światłowstrętem. W przypadku tej choroby mechanizm dziedziczenia pozostaje zagadką, nadzieję daję jednak fakt, że z roku na rok częstotliwość występowania choroby na świecie maleje. Narażone gatunki to m.in. border collie, owczarek szkocki collie, owczarek szetlandzki czy cocker spaniel angielski.
CMR
Wieloogniskowa retinopatia psów dziedziczona w sposób recesywny. Ujawnia się zazwyczaj przed ukończeniem czwartego miesiąca życia psa. Zazwyczaj rozwija się bardzo powoli, choć zdarzały się przypadki zatrzymania całkowitego u niektórych ras. Charakterystyczną cechą jest występowanie wieloogniskowych, okrągłych obszarów o pęcherzykowatej strukturze i szarym zabarwieniu. Na powierzchni tej odwarstwia się siatkówka, przez co przebieg choroby wygląda podobnie do popularnej dysplazji siatkówki lub zapalenia błony naczyniowej i diagnoza nie zawsze jest właściwa.
CSNB
Wrodzona niepostępująca ślepota nocna to ciekawa choroba, która występuje u briardów. Podczas badań dna oka nie jest ona wykrywalna do drugiego lub niekiedy nawet trzeciego roku życia. W skutek nieprawidłowego metabolizmu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych na siatkówce pojawiają się histologicznie plamki. Interesującym zdaję się być fakt, że CSNB jest zbliżona przebiegiem do występującej u ludzi wrodzonej ślepoty Lebera.
Kilka słów do właścicieli psów ras podwyższonego ryzyka
Rolą właścicieli psów szczególnie narażonych na występowanie wymienionych w tym artykule schorzeń jest kontrola i obserwacja niepokojących zmian w wyglądzie oczu, tudzież w zachowaniu mogącym świadczyć o osłabieniu zdolności widzenia. Szybkie wykrycie choroby daje większe szanse na znalezienie odpowiedniej metody pomocy czworonożnemu przyjacielowi i wyleczenie. Rutynowe, kompletne badania oczu u predylekcyjnych ras psów powinny więc być priorytetem każdego właściciela. Jako iż każda z chorób ma zupełnie inny przebieg i ujawnia się w innym momencie życia zwierzaka wykrycie może sprawiać problemy. Szczególną ostrożność powinni zachować właściciele hodowli border collie, by przez niedopatrzenie nie rozmnożyć na dużą skalę psów o wadliwych genotypach. Samoistne ujawnienie się zaburzeń i przeprowadzenie dokładnych testów DNA pozwala wyeliminować psa nosiciela z programu hodowlanego.
