Choroba Cushinga u psa

Każdy właściciel psa chce, by jego pupil cieszył się zdrowiem i żył jak najdłużej. Dba o jego prawidłowe żywienie, przestrzega terminów sczepień, zapewnia mu odpowiednią opiekę weterynaryjną. Warunkiem prawidłowego rozwoju emocjonalnego i fizycznego psa jest jego odpowiednie stymulowanie poprzez zapewnienie odpowiednich zabaw.

Niestety zdarza się, że mimo najlepszej opieki, pies zaczyna się inaczej zachowywać. Pies nie potrafi powiedzieć, że coś go boli, że czuje się źle, dlatego bardzo ważne jest obserwowanie jego zachowania. Wszelkie zmiany mogą być objawem choroby, im wcześniej zostaną zauważone, tym wcześniej weterynarz będzie mógł postawić diagnozę i podjąć odpowiednie leczenie. Jedną z bardzo niebezpiecznych chorób u psów jest choroba Cushinga. Z tego artykułu dowiesz się, na czym polega, jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć.

Czym jest choroba Cushinga u psa?

Choroba Cushinga jest chorobą endokrynologiczną, która dotyka nie tylko psy, ale także ludzi. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska amerykańskiego neurochirurga – Havrey’a Cushinga, który na początku XX w. zdiagnozował chorobę oraz opisał jej objawy i przyczyny. Przede wszystkim skoncentrował się na zmianach metabolicznych w organizmie zachodzących w wyniku nadmiernej produkcji kortyzolu.

Choroba Cushinga to powszechne określenie stosowane dla trzech różnych etiologii nadmiernej produkcji kortyzolu. Kortyzol to hormon produkowany w nadnerczach, który odpowiada za metabolizm, ale także za reakcję na sytuacje stresowe. Z tego względu często nazywany jest „hormonem stresu”.

Źródło nadmiernego poziomu kortyzolu może być spowodowane:

• nieprawidłową pracą przysadki mózgowej – właściwa choroba Cushinga,
• nieprawidłową pracą nadnerczy – zespół Cushinga,
• podawanie glikokortykosteroidów egzogennych – jatrogenny zespół Cushinga.

Przysadka mózgowa to niewielki gruczoł u podstawy mózgu wydzielający hormon ACTH, który steruje poziomem wytwarzania i uwalniania kortyzolu w nadnerczach. Jest to proces samo kontrolujący, w przypadku nadmiernego poziomu kortyzolu, przysadka przestaje produkować ACTH. Tak więc u zdrowych psów poziom kortyzolu jest różny, w zależności od potrzeb organizmu, zmienia się kilka razy w ciągu doby.

Czasami jednak przysadka mózgowa nie funkcjonuje prawidłowo i nieustannie produkuje ACTH. Skutkuje to nadmierną produkcją kortyzolu przez nadnercza. Najczęstszą przyczyną zaburzeń pracy przysadki mózgowej są gruczolaki i mikroguzki o charakterze niezłośliwym.

Zespół Cushinga może być również wynikiem nieprawidłowej pracy nadnerczy, czyli niewielkich gruczołów znajdujących się nad górną częścią nerek. To te dwa gruczoły pod wpływem ACTH produkują i uwalniają kortyzol oraz inne hormony. Zdarza się jednak, że nadnercza niezależnie od poziomu ACTH nieustannie produkują kortyzol, co powoduje jego nadmierne stężenie w organizmie. Skutkiem jest nie tylko zaburzenie metabolizmu, ale także zmniejszenie wytwarzania ACTH przez przysadkę mózgową. Najczęstszą przyczyną zaburzeń w pracy nadnerczy są gruczolaki oraz guzy nowotworowe z tendencją do przerzutów.

Jatrogenny zespół Cushinga to efekt podawania psom glikokortykosteroidów egzogennych (sterydów), które często niezbędne są przy leczeniu innych chorób. Nadmierne wydzielanie kortyzolu występuje tylko w przypadku długotrwałego i nadmiernego podawaniu sterydów w różnych postaciach (tabletki, krople), dlatego ich stosowanie powinno wynikać tylko ze wskazań medycznych i być stale kontrolowane.

Choroba Cushinga najczęściej występuje u psów w wieku średnim i starszym, częściej dotyka suki. Na to schorzenie narażone są przede wszystkim rasy małych psów, jak pudle, teriery, jamniki, ale może ono dotknąć także owczarki niemieckie, labradory czy boksery.

Wpływ kortyzolu na organizm

Kortyzol powszechnie nazywany jest „hormonem stresu”, jego prawidłowe stężenie zapewnia odpowiednią reakcję psa, ale także człowieka, na trudne sytuacje wymagające natychmiastowej reakcji. Albo podejmowane jest działanie, albo przyjmowana jest postawa pasywna. To jednak nie jedyna funkcja tego hormonu, bierze on czynny udział w procesach metabolicznych zachodzących w organizmie.

Długo utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu w organizmie ma bardzo negatywny wpływ na zdrowie psa i może prowadzić do rozwoju innych chorób.

Kortyzol uczestniczy w przemianie cukrów w organizmie, jego nadmiar powoduje zaburzenia w gospodarce energetycznej i w rezultacie może doprowadzić do rozwoju cukrzycy. Metabolizm cukrów prostych ulega zaburzeniu i poziom glukozy we krwi znacznie wzrasta.

Ważną rolę spełnia kortyzol także w przemianie białek i tłuszczów. Do głównych zaburzeń można zaliczyć:

• nieprawidłowy rozwój tkanki mięśniowej,
• osteoporozę,
• choroby skóry,
• nadmiar tkanki tłuszczowej,
• zburzenia hormonów płciowych,
• choroby nerek,
• choroby serca,
• nadciśnienie tętnicze,
• osłabienie odporności immunologicznej.

Z tego krótkiego zestawienia wynika, że właściwy poziom kortyzolu jest niezwykle ważny, a jego nadmiar niebezpieczny dla zdrowia psa.

Objawy choroby Cushinga u psa

Choroba Cushinga u psa nie daje jednoznacznych objawów, co oznacza, że wiele z nich może zwiastować inne schorzenia. To właśnie z tego względu bardzo ważną rolę odgrywa obserwacja zachowania psa przez właściciela. W przypadku zmian w zachowaniu utrzymujących się przez kilka dni konieczna jest konsultacja z lekarzem weterynarii, który po przeprowadzeniu dodatkowych badań postawi odpowiednią diagnozę.

Kortyzol uczestniczy w wielu procesach zachodzących w rożnych układach organizmu, dlatego jego nadmiar może być sygnalizowany z wielu stron i mieć różny charakter.

Do objawów behawioralnych zalicza się:

• nadmierne pragnienie,
• nietrzymanie moczu oraz częste jego oddawanie,
• zwiększony apetyt,
• apatia i uczucie zmęczenia,
• nietolerancja ciepła,
• dyszenie podczas spoczynku.

Następują także zmiany w wyglądzie psa:

• miejscowe łysienie,
• zwiotczenie skóry,
• powiększony i obwisły brzuch (w wyniku powiększenia wątroby),
• zanik mięśni kończyn,
• łojotok, zaskórniaki,
• miejscowe otłuszczenie (zwłaszcza części grzbietowej).

U 75-85% psów występują objawy neurologiczne i mięśniowe:

• apatia,
• sztywność tylnych kończyn (miopatia),
• problemy z koordynacją,
• napady drgawek,
• paraliż części pyska,
• utrata orientacji w znanym terenie.

Choroba Cushinga może doprowadzić do cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, zaniku jąder u samców, zaniku cieczki u suk, nadczynności tarczycy, problemów z gojeniem się ran.

Oczywiście nie wszystkie objawy występują równocześnie, ich nasilenie może być bardzo różne, w zależności od indywidualnej reakcji psa na nadmiar kortyzolu. Objawami, które występują najczęściej i które powinny zaniepokoić właściciela jest nagłe zwiększenie pragnienia i apetytu u psa. Pies dotychczas normalnie pijący wodę, nagle potrafi wypić całą miskę naraz, a uczucie głodu jest tak silne, że często szuka pożywienia w śmieciach. Lekceważenie tych objawów może prowadzić do dalszego rozwoju choroby i pojawienia się kolejnych objawów.

Diagnostyka choroby Cushinga u psa

Choroba Cushinga u psa nie jest rzadka, a mimo to jest trudna do zdiagnozowania. Trudność ta wynika przede wszystkim z nieswoistych objawów, które mogą być efektem innych schorzeń. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza dokładny wywiad z właścicielem oraz zewnętrznie badanie psa.

W przypadku wykluczenia innych chorób, lekarz zleca dalsze badania w kierunku choroby Cushinga. Podstawowym jest badanie moczu określające stosunek poziomu kortyzolu do kreatyniny. Niestety nie zawsze wynik tego badania jest oczywisty. Często poziom kortyzolu wzrasta pod wpływem stresu, dlatego badanie najlepiej jest wykonywać rano. Dla uzyskania rzetelnego wyniku, często badanie należy powtórzyć. W takim przypadku zdarza się, że weterynarz zaleca zbieranie próbek moczu co osiem godzin przez dwa dni. Oczywiście próbki muszą być opisane data i godziną oraz przechowywane w lodówce. Porównanie poziomu kortyzolu w poszczególnych próbkach ułatwi lekarzowi ewentualne potwierdzenie choroby Cushinga.

Nie zawsze jednak wyniki są jednoznaczne i dlatego konieczne jest wykonanie kolejnych badań, do których należą testy dynamiczne:

• test hamowania niskimi dawkami deksametazonu,
• test stymulacji ACTH.

Test hamowania niskimi dawkami deksametazonu pozwala na określenie postaci choroby Cushinga, która może wynikać z nieprawidłowej pracy przysadki mózgowej lub nadnerczy. Test polega na wstrzykiwaniu psu glikokortykosteroidu (deksametazonu) w niewielkich dawkach. Krew pobierana jest przed wstrzyknięciem sterydu oraz dokładnie po 4 i 8 godzinach od iniekcji. W przypadku zdrowych psów poziom kortyzolu we krwi obniży się, natomiast w przypadku psów z chorobą Cushinga poziom kortyzolu nie zmieni się, ponieważ nie ma prawidłowej reakcji nadnerczy na stymulację przysadki mózgowej.

Test stymulacji ACTH pozwala na wykrycie wszystkich postaci choroby Cushinga. Polega na monitorowaniu poziomu kortyzolu przed i po iniekcji ACTH. Podwyższony poziom kortyzolu jest potwierdzeniem choroby Cushinga. Test ten wykorzystywany jest także podczas monitorowania leczenia.

Lekarz może dodatkowo zlecić także badania obrazowe (USG, tomograf komputerowy, rezonans magnetyczny), które mogą wykryć gruczolaki i guzki na przysadce mózgowej lub nadnerczach.

Leczenie choroby Cushinga u psa

Leczenie psa z chorobą Cushinga wymaga stałej współpracy właściciela z weterynarzem i wykonywania badań kontrolnych w celu monitorowania poziomu kortyzolu.

Lekarz weterynarii ma do wyboru:

• leczenie farmakologiczne,
• radioterapię,
• leczenie operacyjne.

W leczeniu farmakologicznym stosuje się obecnie leki zawierające trilostan, które zastąpiły Mitotan. Leki regulują poziom kortyzolu w organizmie i powodują stopniowe ustępowanie objawów choroby Cushinga. Psy różnie reagują na leczenie, ale pierwsze efekty mogą być już widoczne po ok. 10 dniach. Pragnienie i apetyt normują się, a stopniowo odbudowują się mięśnie i znika łysienie. Leki muszą być podawane do końca życia psa.

Choć trilostan dobrze jest tolerowany przez większość psów, to jednak u niektórych mogą pojawić się działania niepożądane, jak biegunka, wymioty, utrata apetytu. W takim przypadku konieczna jest korekta podawanych dawek lub zmiana leku. Właściciel musi w trakcie leczenia notować ilość wypijanej wody, częstotliwość oddawania moczu, ilość zjadanej karmy oraz różne zachowania psa.

Przez cały okres leczenia muszą być wykonywane badania kontrolne poziomu kortyzolu, pierwsze należy wykonać po 4 tygodniach, kolejne co 3 miesiące. Najczęściej stosowany jest test stymulacji ACTH.

Naświetlania najczęściej stosuje się w przypadku gruczolaków umiejscowionych w przysadce mózgowej. Ich operacyjne usunięcie wymaga ogromnej precyzji i dużego doświadczenia oraz wiąże się z dużym ryzykiem, dlatego stosowane jest bardzo sporadycznie.

Leczenie operacyjne stosowane jest w przypadku małych gruczolaków i guzków umiejscowionych w nadnerczach. Najczęściej wycina się całe nadnercze. Po zabiegu pies wymaga leczenia farmakologicznego, ponieważ zmniejszeniu ulega nie tylko produkcja kortyzolu, ale także innych ważnych hormonów. Uzupełnienia wymagają także elektrolity.

Nie da się ukryć, że diagnoza i leczenie choroby Cushinga u psa to bardzo duże wyzwanie dla właścicieli. Przede wszystkim wymaga dużej cierpliwości i systematyczności w stosowaniu zaleceń lekarza. Leczenie choroby wiąże się także z dużymi kosztami badań, które czasami trzeba powtarzać wielokrotnie.

Profilaktyka i domowe sposoby leczenia choroby Cushinga u psów

W przypadku choroby Cushinga i wielu innych chorób najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka. Zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć. W tym przypadku ogromną rolę odgrywa odpowiednia dieta psa, która nie doprowadzi do gromadzenia się toksyn w organizmie. Najlepsze są karmy zbilansowane dostosowane do wagi i wieku psa.

Podczas leczenia warto wprowadzić karmę lekkostrawną o niskiej zawartości tłuszczu, ale większej zawartości białka oraz lekkostrawnych węglowodanów, które nie obciążą wątroby. Dietę warto dodatkowo suplementować nienasyconymi kwasami omega 3 i omega 6 oraz antyoksydantami. Warto zastosować jedną ze specjalistycznych karm weterynaryjnych. Ważnym elementem żywienia chorego psa są regularne pory posiłków psa.

W Polsce alternatywne metody leczenia nie są rozpowszechnione, choć w innych państwach popularna jest homeopatia lub leczenie oparte na właściwościach ziół. Najczęściej wykorzystywane są właściwości krwawnika pospolitego, ostropestu plamistego, mięty, stokrotki, mniszka lekarskiego, kopru włoskiego, oku z jęczmienia. Wszystkie poprawiają metabolizm i wzmacniają pracę różnych narządów.

Zwolennicy diety Barf wskazują na bardzo dobre jej efekty w przypadku chorób endokrynologicznych i nowotworowych. Stosowanie niekonwencjonalnych metod leczenia zawsze powinno być konsultowane z lekarzem i monitorowane za pomocą badań.

Choroba Cushinga u psa to bardzo poważne schorzenie, które negatywie wpływa na dyskomfort psa i właściciela. Nieleczona prowadzi w krótkim czasie do rozwoju schorzeń wtórnych i w rezultacie do śmierci czworonoga. Choć leczenie jest trudne i wymaga od właściciela wiele wysiłku, to warto je podjąć. Dzięki temu poprawi się nie tylko wygląd psa, ale przede wszystkim jakość jego życia i zapobiegnie chorobom wtórnym. Najważniejsze jest jednak to, że leczenie daje szansę psu na przedłużenie życia, a rozstania są zawsze najtrudniejsze.

Źródło: https://cowsierscipiszczy.pl/choroba-cushinga/