Border collie merle
Border collie merle

Border collie merle

Border collie to jedna z najpopularniejszych obecnie ras psów na świecie. Nic dziwnego – ta wyhodowana jako psy pasterskie rasa wyróżnia się zwinnością, energią, dzielnością i niezwykłą inteligencją (znany zoopsycholog i badacz psów, Coren Stanley, zaliczył bordery do pierwszej dziesiątki najinteligentniejszych psich ras świata). Owczarek border collie sprawdza się nie tylko jako pies pracujący, ale także jako zwierzę towarzyszące. Kochany i uwielbiany przez całą rodzinę, odpłaca równym przywiązaniem domownikom. Natomiast obcych traktuje uprzejmie, ale z daleko posuniętą ostrożnością. Jak widać, dzięki licznym przymiotom serca i umysłu, border collie to psy z pięknym wnętrzem. Na tym jednak nie kończy się lista ich zalet – natura obdarzyła te wspaniałe psy również niepowtarzalną urodą. Zgrabna sylwetka, przepiękne oczy, długa i gęsta sierść – te i wiele innych przykuwających uwagę cech sprawiają, że psy te zdobywają pierwsze miejsca na wystawach psów i w sercach swoich opiekunów. Tak duże uznanie dla swojego wyglądu zewnętrznego border collie zdobywają zwłaszcza dzięki jednej jego cesze – dużej zmienności i różnorodności. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że owczarki szkockie to psy na każdy gust! Wzorzec tej rasy dopuszcza istnienie wielu odmian, szczególnie w zakresie dopuszczalnych kolorów umaszczenia, jak i długości sierści. W świecie psów rasowych rzadko zdarza się, by w obrębie jednej rasy istniało tak wiele różniących się od siebie wariantów. W dzisiejszym wpisie poznacie je wszystkie!

Przeczytaj nasz artykuł do końca, aby dowiedzieć się:

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz w akapitach poniżej!

Podstawowe informacje na temat wyglądu border collie – czyli wzorzec rasy

Obecnie obowiązującym wzorcem, opracowanym dla rasy border collie, jest Wzorzec FCI nr 297/28.10.2009. Aktualnie używana wersja wzorca została opublikowana 24.06.1987. Wzorzec określa użytkowość border collie jako pies owczarski. Według klasyfikacji FCI rasa należy do grupy I “Psy pasterskie i zaganiające” i w obrębie tej grupy do sekcji 1 “Psy pasterskie”. Zanim przejdziemy do szczegółowego zrekapitulowania wzorca rasy, krótko wyjaśnijmy, czym w ogóle jest wzorzec rasy, kto go może wydawać i czym jest tajemnicze “FCI”, które opublikowało taki właśnie wzorzec dla border collie.

Co to jest wzorzec rasy?

Wzorzec rasy jest to zespół cech, które musi spełniać dane zwierzę hodowlane, aby zostać uznane za przedstawiciela konkretnej rasy. Wzorce ras są opracowywane przez organizacje hodowców poszczególnych gatunków zwierząt domowych i gospodarskich. I tak np. organizacje hodowców kotów opracowują wzorce ras kotów, organizacje hodowców koni – wzorce ras koni, a organizacje osób hodujących psy – wzorce ras psich.

FCI – co to jest?

Jest to Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI, Fédération Cynologique Internationale). Ma charakter nadrzędnej jednostki dla głównych organizacji kynologicznych w:

  • Europie,
  • Azji,
  • Afryce,
  • Ameryce Środkowej i Południowej,
  • Australii i Nowej Zelandii.

Pewną ciekawostką jest to, że do FCI nie należą m.in. Albania, USA i Wielka Brytania. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna ma siedzibę w Belgii (w Thuin). Nie należy mylić jej z Federación Canina Internacional (F.C.I.). FCI została utworzona 22 maja 1911 r. W jej strukturach wyróżniamy członków (obecnie 86) i tzw. partnerów kontraktowych. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna posiada szereg struktur wewnętrznych, z których najważniejszą z punktu widzenia tematu niniejszego artykułu jest Komisja Standardów (Wzorców), zajmująca się opracowywaniem i kodyfikacją Wzorców FCI (standardów FCI). To właśnie ta komisja przygotowała Wzorzec FCI nr 297/28.10.2009, kodyfikujący rasę border collie. Numer, stanowiący nazwę wzorca, to numer, pod którym dana rasa występuje w rejestrach FCI. Organizacja ta patronuje Międzynarodowym Wystawom Psów Rasowych w krajach członkowskich, zawodom agility dla psów i innym przedsięwzięciom, w których udział biorą psy rasowe. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna prowadzi również repertorium hodowli psów rasowych. Ze względu na ogólnoświatowy zasięg, prestiż i historię, to właśnie opracowywane przez FCI wzorce ras psich cieszą się największym poważaniem na świecie, choć należy też zaznaczyć, że również inne organizacje kynologiczne i federacje takich organizacji – np. American Kennel Club (AKC), założony w USA w 1884 r.; albo The Kennel Club, utworzony w Wielkiej Brytanii w 1873 roku – tworzą własne wzorce ras, zarówno w wypadku border collie, jak i ras innych. Wzorce ras, opracowane przez różne organizacje kynologiczne, nie zawsze są ze sobą w pełni tożsame.

Wzorzec FCI rasy border collie – omówienie

Omówmy teraz najważniejsze charakterystyki owczarków szkockich jako rasy, zawarte w zatwierdzonym przez Międzynarodową Federację Kynologiczną wzorcu tej rasy.

1. Kraj pochodzenia

Wielka Brytania.

2. Czas powstania

Ok. 1873 r. (wtedy na świat przyszedł szczeniak, którego uznaje się za przodka całej rasy w skali globalnej).

3. Wrażenie ogólne

Budowa harmonijna. Całkowicie niepożądana jest budowa ciężka lub subtelna i wiotka. Sylwetka psa charakteryzuje się eleganckimi liniami; łączy w sobie klasę, wdzięk i siłę. Pies musi charakteryzować się odpowiednią wytrzymałością.

4. Ważne proporcje

Kufa i mózgoczaszka mniej więcej jednakowej długości.

5. Temperament i zachowanie

Typowy pies owczarski. Wytrzymałość i warunki fizyczne odpowiednie do ciężkiej pracy. Chociaż bardzo inteligentny, jest też łatwy do układania. Owczarek szkocki musi być bystry i ożywiony, jak również wykazywać się zdolnością do szybkiej reakcji. Całkowicie niedopuszczalne są natomiast nerwowość i agresywność.

6. Budowa Anatomiczna

  • Głowa:
    • Mózgoczaszka:
      • Czaszka – stosunkowo szeroka, jednak guz potyliczny pozostaje niewidoczny.
      • Stop – bardzo wyraźny.
    • Trzewioczaszka:
      • Nos – ma kolor czarny. Wyjątkiem są bordery czekoladowe i czerwone, u których ma on kolor czekoladowy; wyjątkiem są też border collie merle błękitne. Ich nosy z kolei mają charakterystyczny, łupkowoszary kolor. Nozdrza u wszystkich odmian owczarka szkockiego powinny być szerokie.
      • Uzębienie – rasowy border collie musi posiadać mocne szczęki i silne zęby. Cechą charakterystyczną rasy jest też to, że komplet siekaczy styka się ze sobą w zgryzie nożycowym.
      • Policzki – nie mogą być ani okrągłe, ani wyraźne.
      • Oczy – szeroko rozstawione i owalne. Są średniej wielkości i u większości odmian muszą być brązowe. Wyjątkiem są znowu psy border collie marmurkowe (border collie merle) – ich oczy mogą być całkowicie lub częściowo niebieskie. Bez względu na to, jakiego są koloru, oczy bordera muszą mieć przede wszystkim wyraz łagodny, bystry i inteligentny.
      • Uszy – średnia wielkość i twardość. Mogą być stojące lub częściowo załamane; oba te warianty muszą jednak być zarazem szeroko osadzone i ruchliwe.
  • Szyja. Długa, mocna i dobrze umięśniona. Wymagany kształt to lekko łukowate wygięcie. Kark musi być grubszy u nasady.
  • Tułów. Wygląd atletyczny. Jego długość musi być nieco większa, niż wysokość psa w kłębie.
    • Lędźwie – umięśnione, głębokie, słabizna nie podkasana.
    • Klatka piersiowa – stosunkowo szeroka i głęboka. Wysklepienie żeber musi być dobrze widoczne.
  • Ogon. Dosyć długi – jego ostatni kręg musi sięgać przynajmniej stawu skokowego. Ogon border collie jest osadzony nisko oraz bogato owłosiony. Dzięki zakręconemu do góry końcowi stanowi ładne wykończenie sylwetki. U pobudzonego psa ogon może zostać wzniesiony; natomiast nigdy nie może być on zakręcony nad grzbietem.
  • Kończyny:
    • Kończyny przednie – z przodu są widziane jako równoległe. Ich kościec jest mocny, ale nie za ciężki.
      • Łopatka – ustawiona skośnie.
      • Łokcie – przylegające.
      • Śródręcze – widziane z boku śródręcze jest lekko nachylone.
      • Łapy – mają owalny kształt i grube, mocne i sprężyste opuszki. Ich palce są zwarte i wysklepione a pazury krótkie i mocne.
    • Kończyny tylne – ich podstawową cechą charakterystyczną jest dobre umięśnienie. Dzięki silnym tylnym nogom border collie potrafią wysoko i daleko skakać i szybko biegać. Pozwala to im nie tylko być jednymi z najlepszych psów pasterskich na świecie, ale także odnosić sukcesy w zawodach psiego agility.
  • Zad – łagodnie opada i płynnie łączy się z nasadą ogona.
  • Uda – długie i szerokie; ich mięśnie są ponadprzeciętnie rozwinięte.
  • Stawy kolanowe – mocno kątowane.
  • Stawy skokowe – nisko umiejscowione i równie mocno kątowane, co kolanowe.
  • Śródstopia – widziane od tyłu jako prostopadłe do podłoża, natomiast równoległe wobec siebie.
  • Łapy – identyczne jak przednie (tj. kształt owalny, opuszki grube, mocne i sprężyste, a palce zwarte i wysklepione, z krótkimi i mocnymi pazurami).
  • Chód. Border collie ma charakterystyczny sposób poruszania się, który przypomina skradanie. Jest swobodny i płynny, stawiając kroki pies stara się podnosić łapy jak najniżej.
  • Wzrost. Idealna wysokość w kłębie to 53 cm dla psa, a dla suki ok. 50 cm.
  • Szata:
    • Sierść – występuje w dwóch odmianach: średnio długiej i krótkiej. W obu tych przypadkach:
      • włos okrywowy jest gęsty i średniej twardości,
      • podszerstek miękki i gęsty, dzięki czemu daje dobrą ochronę przed niepogodą.
        Sierść średnio długa tworzy grzywę, portki i pióro na ogonie. Z kolei na głowie, uszach, nogach przednich (poza piórami) i tylnych poniżej stawu skokowego owłosienie jest krótkie i gładkie. Psy o sierści krótkiej mają jednolicie krótką (ok. 4 cm) okrywę włosową na całej powierzchni ciała.
    • Maść – dopuszczalne są różne umaszczenia. Jedynym wymogiem jest to, że biel nigdy nie może przeważać – futro w tym kolorze musi pokrywać mniej niż 30% powierzchni ciała bordera.
  • Cechy płciowe. Ocenia się je tylko w przypadku samców. Powinny one mieć dwa normalnie rozwinięte jądra, które muszą być w pełni wyczuwalne w mosznie.
  • Wady. Uznawane są za nie wszelkie odchylenia od właśnie przedstawionego wzorca. Ocenia się je w zależności od stopnia ich nasilenia i tego, jak wpływają na zdrowie, dobrostan psa oraz jego zdolność do wykonywania tradycyjnej pracy pasterskiej.
    • Wady dyskwalifikujące – za pełnowartościowego psa nie może być uznane żadne zwierzę o następujących cechach:
      • Wykazujące agresję lub wyraźną lękliwość;
      • Posiadające wyraźne wady budowy;
      • Cierpiące na zaburzenia charakteru.

Lektura zaprezentowanej właśnie krótkiej rekapitulacji oficjalnego wzorca rasy Międzynarodowej Federacji Kynologicznej jasno pokazuje wewnętrzne zróżnicowanie i bogactwo odmian. Jest także dowodem na to, że za ogromną część zmienności w obrębie rasy odpowiadają różne możliwe warianty długości sierści oraz jej umaszczenia. Zmiany w wybarwieniu często pociągają też za sobą zmiany w innych, ważnych elementach wyglądu bordera (np. inne kolory nosa czy oczu u odmian border collie merle). Zajmijmy się teraz szczegółową analizą budowy okrywy włosowej border collie, wariantami długości jego sierści i występującymi typami umaszczenia.

Mnóstwo wariantów barwnych i dwie długości sierści

Tytuł niniejszej sekcji stanowi krótkie, lecz niezwykle trafne podsumowanie całej różnorodności w zakresie okrywy włosowej border collie. Jak zaznaczyliśmy w poprzedniej sekcji, owczarki szkockie dzielą się na dwie odmiany pod względem długości sierści. Są to odmiany długowłose (sierść średnio długa) i krótkowłose (sierść krótka). Z kolei w umaszczeniu dopuszczalne są niemal wszystkie możliwe do pomyślenia kolory, z tym, że psy tej rasy  nie mogą być białe ani nawet białe w stopniu przeważającym (tj. powyżej 30%). To drobne ograniczenie nie przeszkadza w niczym temu, że wśród owczarków szkockich można wyróżnić kilkadziesiąt (a nawet kilkaset) różnych typów umaszczenia. Ponadto dzięki temu, że cechą charakterystyczną osobników o umaszczeniu marmurkowym (typ border collie merle) jest występowanie plam barwnych o różnych kształtach i kolorach, to można by pokusić się o stwierdzenie, że wielu przedstawicieli rasy jest całkowicie unikalnych pod względem kolorystycznym. Jakie cechy sierści borderów umożliwiają tak dużą różnorodność w zakresie typów okrywy włosowej?

Okrywa włosowa border collie – budowa

W psim świecie sierść ma ogromne znaczenie i pełni wiele niezbędnych funkcji. Chroni skórę zwierzęcia przed urazami i zapewnia mu termoizolację. Jest też jednym z organów zmysłów i ułatwia identyfikację społeczną. W kynologii wyróżniamy trzy podstawowe podziały sierści:

  1. Podział ze względu na strukturę sierści:
    • jedwabista
    • gładka
    • szorstka
    • lokowata, kręcona
    • skręcona w sznury
  2. Podział ze względu na długość sierści:
    • krótka
    • średniej długości
    • mieszana
    • długa
    • psy nagie
  3. Podział ze względu na warstwy sierści:

Jakie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje sierść border collie? Okrywa włosowa borderów jest:

Co oznaczają te trzy charakterystyki sierści border collie?

Sierść jedwabista

Mianem sierści jedwabistej u psów określamy tą, która charakteryzuje się miękkością i pięknym połyskiem. Jest zawsze dłuższa i łagodnie spływa po ciele psa. To podstawowa różnica pomiędzy tym typem sierści a sierścią gładką, w której długość włosa nie może przekraczać 4 cm. Sierść jedwabista wymaga regularnego czesania i częstych kąpieli w profesjonalnych kosmetykach. Dzięki tym zabiegom nie będzie się ona plątać i nie zmatowi się.

Sierść szorstka

Pies szorstkowłosy ma sierść okrywową o średniej długości. Zawsze towarzyszy jej miękki podszerstek. Ta okrywa włosowa dobrze chroni psa przed wilgocią, dlatego jest częsta wśród psów pracujących (do jakich zalicza się wszystkie psy pasterskie, a więc również border collie). Sierść szorstka jest w dotyku sztywna i drutowata; dlatego wymaga regularnego trymowania.

Sierść krótka

Stanowi pierwotny typ psiej sierści – odmiany o sierści długiej zostały każdorazowo wyhodowane z odmian krótkowłosych. Nie inaczej sytuacja wygląda w przypadku border collie. Osobniki krótkowłose zapoczątkowały całą rasę. Hodowcy wyhodowali z nich owczarki szkockie długowłose na potrzeby wystaw i kierując się względami estetycznymi. Psy krótkowłose mają sierść przylegającą do ciała. Jej długość ma 5 cm. Psy z krótką sierścią mogą występować z podszerstkiem (jak krótkowłose border collie) lub bez niego. Sierść krótka jest łatwa w pielęgnacji i nie wymaga skomplikowanych, regularnych zabiegów.

Sierść średniej długości

Pojedynczy włos ma długość od 5 do 7 cm (od tej długości uznajemy bowiem u psów sierść za długą). Sierść ta jest typowa dla ras psów pracujących, ponieważ bardzo dobrze zabezpiecza psa przed warunkami atmosferycznymi: chłodem i deszczem. Pielęgnacja sierści średniej długości wymaga regularnych zabiegów (kąpieli i czesania).

Sierść z podszerstkiem

Podobnie jak ludzkie włosy, psia sierść wyrasta z mieszków włosowych, które znajdują się w skórze właściwej, leżącej pod naskórkiem. U ludzi każdy mieszek włosowy wytwarza jeden włos; natomiast u psów z jednego mieszka wyrasta:

  • zawsze jeden, największy włos pierwotny podstawowy,
  • do 5 mniejszych bocznych włosów pierwotnych,
  • do 20 włosów wtórnych (tylko u psów z podszerstkiem).

Włosy pierwotne zapewniają ochronę przed deszczem i są odpowiedzialne za kolor sierści psa. Warstwa sierści, tworzona przez włosy pierwotne, to sierść okrywowa. Natomiast włosy wtórne tworzą podszerstek. Jest to gęsta, miękka, puszysta warstwa, znajdująca się przy skórze. Jej zadania to:

  • termoregulacja psa (chroni zarówno przed upałami, jak i mrozami);
  • kreowanie podpory dla sierści okrywowej.

Border collie – umaszczenia

Skoro już wiemy, jak zbudowana jest okrywa włosowa border collie, pora przejść do omówienia tego, jakie może być jej ubarwienie.

Odmiany barwne border collie

Najczęściej występujące odmiany kolorystyczne tych psów to:

  • czarno-biała;
  • czarno-biała z podpaleniami (trójkolorowa);
  • niebiesko-biała;
  • niebiesko-biała podpalana;
  • czekoladowa (biało-brązowa);
  • czekoladowo-biała podpalana;
  • liliowo-biała;
  • liliowo-biała podpalana;
  • sobolowo-biała;
  • brindle;
  • mottled;
  • czerwona trójkolorowa;
  • rudo-biała;
  • marmurkowa (border collie merle):
    • blue merle (niebieska marmurkowa),
    • blue merle tanned (niebieska marmurkowa podpalana),
    • czekoladowa marmurkowa,
    • czekoladowa marmurkowa podpalana,
    • liliowa marmurkowa,
    • liliowa marmurkowa podpalana,
    • jasnoszara marmurkowa,
    • jasnoszara marmurkowa podpalana.

Charakterystyki wybranych typów umaszczeń border collie

1. Czarno – białe

Zdecydowanie najpopularniejsze wśród psów tej rasy umaszczenie. Czarno-biały border to pies z czarnym grzbietem i białym brzuchem oraz łapami. Istotne jest jednak to, aby czerń pokrywała ponad 70% powierzchni ciała zwierzęcia; zgodnie ze wzorcem FCI biel nie może bowiem nigdy być u border collie przeważającym kolorem.

2. Czarno-białe z podpaleniami

Jeden z rodzajów tricoloura (tak określamy psy, które mają elementy podpalane). Wyglądem przypomina podstawową odmianę czarno-białą, z tym, że na jego sierści występują również elementy podpalane (czyli brązowo-rude). Umiejscowione są one zazwyczaj w okolicach brwi, oczu i uszu; mogą jednak występować również na bokach kufy i łapach.

3. Niebiesko- białe

Rozjaśnione umaszczenie czarno-białe. Border tej maści w części, w której klasycznie umaszczony collie ma czarną sierść – będzie miał sierść szaro-grafitową.

4. Czekoladowe

Odmiana kolorystyczna podobna do czarno-białej, z tym, że czerń jest zastąpiona przez barwę brązową. Psy o takim zabarwieniu łączą więc elementy białe i brązowe. Plamy są rozmieszczone proporcjonalnie – białe są zazwyczaj część pyska i linia między oczami oraz brzuch. Reszta ciała pokryta jest sierścią brązową.

5. Liliowo-białe

Umaszczenie powstałe w wyniku rozjaśnienia umaszczenia czekoladowego. Border tej maści ma futro w lekko liliowym odcieniu brązu, połączonym z białymi elementami.

6. Sobolowo-biały border collie

Wersja o identycznym układzie, co klasyczna czarno-biała; kolor czarny został jednak zastąpiony przez ciemny, ciepły brąz. Ten wariant kolorystyczny nie jest zbyt popularny w Polsce.

7. Czerwone trójkolorowe

Odmiana trójbarwna charakteryzująca się nieregularnie rozmieszczonymi na ciele brązowo-czerwonymi plamami.

8. Rudo-białe

To umaszczenie należy do umaszczeń jasnych. Łączy elementy białe z jasnym, rudawym kolorem przeważającym.

9. Marmurkowe

Bordery o takim umaszczeniu mają futro w dwóch kolorach (np. białym i brązowym). Kolory łączą się ze sobą w formie plam barwnych o dużych rozmiarach i nieregularnym kształcie.

10. Border collie blue merle (niebieskie marmurkowe)

Umaszczenie blue merle
Umaszczenie blue merle

Border collie blue merle powszechnie uznawane za jedną z najpiękniejszych odmian barwnych. Blue merle charakteryzuje się szaro-niebieskim kolorem futra, na którym nierównomiernie rozmieszczone są plamy czarne, białe lub brązowe. Border collie blue merle to jedno z nielicznych wybarwień u border collie, przy którym niebieskie oczy i heterochromia nie są uznawane za wady. Jeśli zastanawiasz się nad zakupem border collie blue merle i chcesz dowiedzieć się jaka jest cena za szczeniaki blue merle, sprawdź naszą mapę renomowanych hodowli border collie.

11. Blue merle z podpaleniami

Border collie blue merle tanned to pies o umaszczeniu identycznym, jak blue merle, z tym, że występują u niego złotobrązowe elementy podpalane, najczęściej w okolicach pyska, brwi, uszu i łap. Zbliżamy się do końca naszego artykułu. Mamy nadzieję, że udało nam się dostarczyć Ci nieco wiedzy na temat sierści Twojego pupila! Teraz pora na prezent dla Twojego bordera – zafunduj mu zabieg pielęgnacyjny! Jaki? Piszemy poniżej!

Jak pielęgnować sierść u border collie?

Pielęgnacja sierści owczarków szkockich nie wymaga wyjątkowo skomplikowanych zabiegów. Psy te zostały wyhodowane do pracy na pastwiskach przy każdej pogodzie, zatem ich sierść jest bardzo odporna. Bordery krótkowłose wystarczy czesać 1-2 razy w tygodniu. Niestety taka częstotliwość czesania zupełnie nie sprawdzi się u odmiany długowłosej, której sierść często się plącze i filcuje. Zalecana częstotliwość szczotkowania u długowłosego owczarka szkockiego to 2-3 razy w tygodniu i nawet codziennie w okresie linienia. Każdy border collie powinien przyzwyczajać się do szczotkowania już od małego. Dzięki temu pies czuje się w czasie tego niezbędnego zabiegu pielęgnacyjnego komfortowo. Owczarki szkockie można w razie potrzeby wykąpać. W czasie kąpieli do wody warto dodać olejek norkowy, a przed suszeniem płyn antystatyczny.

FAQ

Jak wygląda umaszczenie Blue Merle Tanned?

To pies o umaszczeniu identycznym, jak blue merle, z tym, że występują u niego złotobrązowe elementy podpalane, najczęściej w okolicach...

Jaką sierść mają owczarki Border Collie?

Okrywa włosowa borderów jest jedwabista (odmiana długowłosa) lub szorstka (odmiana krótkowłosa), średniej długości (owczarki w typie długowłosym) lub krótka (podtyp krótkowłosy), zawsze z podszerstkiem.

Czy niebieskie oczy i heterochromia są uznawane za wady?

W przypadku umaszczenia blue merle niebieskie oczy i heterochromia nie są uznawane za wady.

Podobne wpisy