Każda rasa psa charakteryzuje się nieco innym wyglądem. Różni je masa, wysokość w kłębie, długość łap, szerokość pyska, ułożenie uszu, a także – umaszczenie. Jest to zazwyczaj efekt niezwykle długotrwałych działań podejmowanych przed hodowców, ich skrupulatnego śledzenia występowania określonych wzorców i łączenia psów w pary pod tym kątem.
Czym jest umaszczenie u psa?
Umaszczenie to nic innego jak preferowany wygląd jego okrywy włosowej. Każda rasa charakteryzuje się określonym wyglądem pod względem wersji kolorystycznej, akceptowalne przez sędziów krajowych i międzynarodowych konkursów. Dopuszczalne są pewne odchylenia od określonych norm, jednak są one jasno opisane w charakterystykach poszczególnych psich ras. Nieprawidłowe wybarwienie może być przyczyną dyskwalifikacji z konkursu.
Choć obecnie umaszczenie psa jest powiązane głównie z preferencjami hodowców i kierowane w tę stronę, nie zawsze tak było. Na tę chwilę większość par psów dopasowuje się do siebie tak, by uzyskiwać jak najbardziej estetyczne rozwiązania kolorystyczne, jednak nie zawsze tak było.
Jakie zastosowanie miało umaszczenie psa?
Jak wspomniano wyżej, obecnie to, jakim kolorem charakteryzuje się pies, jest kwestią raczej estetyczną. Jednak niegdyś pary psów do rozmnażania dobierało się tak, by uzyskać jak najbardziej użyteczne ubarwienie.
Dotyczyło to głownie psów ras pracujących – i było powiązane właśnie z ich zadaniami, które wykonywały w trakcie swojej pracy. Jednym z lepszych przykładów jest umaszczenie psów ras pasterskich (na przykład podhalańskiego psa pasterskiego), które są białe. Ich ubarwienie wynikało z niczego innego jak potrzeby odróżnienia ich od wilków. W stadzie owiec pies o innym kolorze mógłby się pastuchowi skojarzyć z atakującym wilkiem, co mogłoby skończyć się nawet śmiercią czworonożnego opiekuna owiec. Dlatego też, dla odróżnienia, te duże psy wspierające pastuchów są wybarwione na biało.
Od czego zależy umaszczenie psa?
Mianem umaszczenia psa, jak wspomniano wyżej, określa się jego wybarwienie, uzależnione od kwestii genetycznych. To rodzice, dziadkowie i jeszcze dawniejsi przodkowie naszych pupili odpowiadają za to, jak wyglądają wszystkie rasy psów obecnie. Co istotne, międzynarodowe federacje kynologiczne stworzyły szereg zapisów, zgodnie z którymi określone rasy psów powinny charakteryzować się wskazanym kolorem.
Ma to na celu nie tylko ujednolicenie wyglądu poszczególnych ras (choć, oczywiście, to również jest niezwykle istotne), ale także zapewnienie czworonogom bezpieczeństwa. Istnieje bowiem uzasadnione ryzyko, że dowolność w tworzeniu nowych umaszczeń psów mogłaby sprawić, że hodowcy poczuliby pokusę tworzenia zupełnie nowych wersji kolorystycznych swych czworonogów. To jest nie tylko niewskazane ze względu na ryzyko odejścia od wzorców, ale również przez wzgląd na zdrowie zwierzaków. Już w przeszłości nadgorliwi hodowcy łączyli rozmaite anomalie kolorystyczne wśród psów, sprawdzając, czy uda im się uzyskać jeszcze inne wybarwienie i skazywali czworonogi na cierpienie. Bardzo często okazywało się bowiem, że przedstawiciele określonego umaszczenia umierają szybciej bądź są predestynowani do rozmaitych chorób.
Kolor psiego umaszczenia jest uzależniony od rodzaju zawartego w sierści pigmentu, a także jego ułożenia. Wskazać można na dwa rodzaje tego barwnika: ciemny, czyli eumelaninę oraz jasny, czyli feomelaninę. Ten pierwszy jest odpowiedzialny za wybarwienie sierści w ciemniejszych odcieniach, a drugi – pozwala na uzyskanie zwierzaka o jasnej sierści. Najjaśniejsze psy posiadają najwięcej feomelaniny, ciemne – eumelaniny, a pośrednie – różne mieszanki tych dwóch barwników.
Pozyskanie szczenięcia o idealnym ubarwieniu odpowiadającym wzorcowi rasy wymaga starannego dobrania rodziców, a także sprawdzenia ich rodowodów wstecz. Mogą oni bowiem być posiadaczami genów homozygotycznych lub heterozygotycznych jeśli idzie o zabarwienie. Choć zdarzają się niespodziewane mutacje u szczeniąt – w zasadniczej większości przypadków to właśnie kolor rodziców ma największe znaczenie z punktu widzenia wyglądu ich przyszłych szczeniąt.
Na przestrzeni ubiegłych wieków hodowcy eksperymentowali i rozmaicie łączyli zwierzaki, aby uzyskać jak najlepsze wersje kolorystyczne czworonogów. Wielokrotnie starano się uzyskać umaszczenie przez wzgląd na praktykę, ale nie tylko: często kierowano się również walorami estetycznymi – w szczególności u tych zwierzaków, które nie należą do ras pracujących. Obecnie, federacje kynologiczne utworzyły szereg zaleceń, jeśli chodzi o umaszczenia barwne. Poniżej zapoznać się można z listą akceptowalnych przez międzynarodowe organizacje kynologiczne psich umaszczeń.
Jak powstaje umaszczenie psów?
Po raz pierwszy dokładnie przyjrzano się genetyce psów jeśli chodzi o ich ubarwienie niespełna 20 lat temu – w 2003 roku, w Stanach Zjednoczonych. To właśnie wtedy odkryto, że na ich sierści znajdują się ponad 2 miliardy nukleotydów, które są odpowiedzialne za tworzenie różnych odmian barwnych wśród psów.
Gen, w przypadku sierści, steruje ubarwieniem, jakim charakteryzuje się każdy czworonóg. W zależności od tego, jaki zestaw genów posiadają rodzice – szczenięta będą przyjmowały określone warianty barwne. Wskazać można geny recesywne oraz dominujące – co sprawia, że pozyskanie niektórych wariantów kolorystycznych jest łatwiejsze niż innych. Pewnych kolorów nie da się uzyskać z określonych połączeń. Na przykład, przy założeniu, że w przypadku golden retrieverów to kolor złoty sierści jest dominującym, a biszkoptowy recesywnym – połączenie rodziców w obydwu kolorach z dużą dozą prawdopodobieństwa nie pozwoli na pozyskanie jasnych szczeniąt. Aby cieszyć się maluchami o bardzo jasnym, biszkoptowym odcieniu sierści – należy zestawić ze sobą dwoje rodziców w tym samym kolorze.
Tworzenie najkorzystniejszych wariantów jeśli chodzi o umaszczenie psów wciąż jest swego rodzaju zagadką. Naukowcy nie zdołali odkryć wszystkich kwestii z nim związanych, choć wciąż toczą się badania i wiedza na ten temat stale rośnie. Jednocześnie, warto wiedzieć, że nigdy nie można mieć stuprocentowej pewności co do uzyskanego wybarwienia szczeniąt. O ile jak najbardziej wskazanym jest zestawianie ze sobą określonych odcieni w celu uzyskania pożądanych maluchów – to istnieją również sytuacje, na które hodowca nie ma wpływu. Wśród nich wskazać można choćby albinizm, czyli genetyczną wadę, która sprawia, że organizm jest właściwie w całości pozbawiony melaniny – barwnika, który odpowiada za różne kolory skóry oraz sierści.
Dopuszczone do wystaw umaszczenia psów
Odpowiednie kojarzenie par jest bardzo istotnym zadaniem, które spoczywa na hodowcy. Źle zestawieni rodzice, w genach których znajdują się pewne cechy odbiegające od norm mogą doprowadzić do spłodzenia szczeniąt, które – mimo teoretycznej rasowości – nie będą dopuszczone do wystaw. Dlatego też, jeśli piesek ma mieć szansę uczestnictwa zarówno w krajowych, jak i międzynarodowych konkursach – konieczne jest zadbanie o to, by szczenięta były odpowiednio umaszczone.
Dlatego też każdy hodowca prowadzi szczegółowy rodowód wszystkich swoich psów. To pozwala na stwierdzenie, czy połączenie określonej suki z psem da dobry zestaw cech – nie tylko psychicznych, ale również fizycznych. Jeśli (na przykład) u potencjalnego ojca mogą znajdować się geny nieprawidłowego wybarwienia (mimo że on sam jest odpowiedniego, dopasowanego do jego rasy umaszczenia) – może on nie być właściwym kandydatem. Szczególnie jeśli suczki dotyczy ten sam problem – ryzyko w takiej sytuacji jest zbyt duże i wielu hodowców po prostu nie decyduje się na skojarzenie takiej pary.
Obecnie opisane są określone rodzaje umaszczenia, dopuszczone przez najznamienitsze międzynarodowe federacje – w tym FCI, czyli Fédération Cynologique Internationale. Jest to jednostka nadrzędna dla większości oficjalnych i powszechnie uznawanych organizacji kynologicznych na terenie Europy, Azji, Afryki, Ameryki Środkowej, Ameryki Południowej, Australii oraz Nowej Zelandii. W związku z wyżej wspomnianą nadrzędnością tej organizacji z siedzibą w Belgii – to właśnie ona ustanowiła obecnie obowiązujące standardy, jeśli chodzi o umaszczenie psów. Dzięki temu, we wszystkich krajach świata obowiązują zbliżone normy nie tylko jeśli chodzi o charakter zwierzaka, ale również jego wygląd. To duże ułatwienie – między innymi dla osób chcących brać udział w wystawach o charakterze międzynarodowym. Usystematyzowanie tego rodzaju norm ma również duże znaczenie z punktu widzenia osób, które chcą sprowadzić psa z zagranicy – na przykład do dalszej hodowli.
Wśród zaakceptowanych przez stowarzyszenia i, co za tym idzie, również profesjonalne hodowle, umaszczeń psów, wskazać można:
- wilczaste,
- śniade,
- rude,
- jednolite,
- podpalane,
- dzicze,
- białe,
- różne w każdym fragmencie ciała.
Umaszczenie wilczaste
Najczęściej występują u owczarków niemieckich. Jest to umaszczenie charakteryzujące się szaro-srebrnym zabarwieniem z czarnymi zakończeniami sierści. Nazwa koloru, jak łatwo się domyślić, pochodzi właśnie od wilków. To te dzikie zwierzęta zapoczątkowały istnienie psów jako gatunku i niektóre znane nam do dziś rasy (jak wilczak czechosłowacki czy owczarek niemiecki długowłosy) odwołują się pod względem kolorystycznym do tych dzikich ssaków.
Należy nadmienić, że nie każdy owczarek niemiecki charakteryzuje się czystym umaszczeniem wilczastym. Psy te występują w rozmaitych odmianach barwnych, a dokładny kolor każdego zwierzęcia jest niejako “wybierany” przez hodowcę poprzez dobieranie do siebie rodziców. Dzięki łączeniu określonych zestawów cech możliwe jest stworzenie rozmaitych odmian kolorystycznych.
Jednak, co istotne, nawet teoretycznie idealnie połączeni (pod względem kolorystycznym) rodzice mogą spłodzić maluchy o zupełnie innym wybarwieniu. Między innymi stąd biorą się albinosy pośród ssaków (i nie tylko) różnych gatunków: w wyniku mutacji genów odpowiedzialnych za wytwarzanie barwnika. Osobniki o jasnym zabarwieniu i niebieskich oczach nie są (z reguły) efektem działania hodowców, ale efektem błędu genetycznego. Warto nadmienić, że w przypadku większości żywych organizmów (zarówno ssaków, jak i płazów czy gadów) próby łączenia dwóch osobników o albinotycznym zabarwieniu dawało opłakane w skutkach efekty – między innymi zniekształcone płody. Bardzo często również tego typu mieszanki genetyczne umierały na krótko po porodzie, dlatego łączenie ze sobą albinosów jest po prostu zabronione przez wiele organizacji. Wystawianie psów albinotycznych na krajowych lub międzynarodowych wystawach również nie jest dopuszczalne – zwierzę takie może pełnić jedynie rolę towarzysza człowieka, bowiem jakiekolwiek jego wystawianie czy rozmnażanie jest niedozwolone.
Umaszczenie śniade
Ten wariant kolorystyczny często występuje wśród psów takich jak owczarki szetlandzkie. Umaszczenie śniade charakteryzuje się kolorem od jasnozłotego aż po ciemny, niemalże podpalany. Warto nadmienić, że wybarwienie psów nie musi być jednolite i wciąż jest dopuszczalne przez FCI.
Podobnie jak w przypadku każdego innego wariantu kolorystycznego, dla uzyskania odpowiedniego wybarwienia konieczne jest odpowiednie dopasowanie rodziców. Tylko para o zbliżonej wersji kolorystycznej może zapewnić szczenięta w najbardziej pożądanym przez hodowcę odcieniu.
To w tym umaszczeniu może występować na przykład krawat (czyli nieduża ilość białej lub kremowej sierści pod kufą – kształtem do złudzenia przypominająca właśnie męski krawat). To jeden z dość powszechnie występujących odcieni, również wśród psów będących mieszanką różnych ras.
Umaszczenie rude
Jest kolorystycznie dość zbliżone do poprzedniego, jednak zdecydowanie mocniej wpada w rude tonacje. Jednym z przedstawicieli psiego rodu reprezentujących tę wersję umaszczenia jest japoński shiba inu. W części grzbietowej większość poprawnie wybarwionych osobników posiada właśnie rudawą sierść.
To jeden z popularniejszych kolorów wśród psów. Również zwierzęta wielorasowe występują w tej wersji kolorystycznej.
Umaszczenie jednolite
Może występować w różnych kolorach – zarówno jasnych jak i ciemnych. Chodzi w dużej mierze o to, że czworonogi o takim właśnie zabarwieniu charakteryzują się tytułową jednolitością. Są w całości czarne, białe lub rude – brak jest wielokolorowych elementów, jakie charakteryzują inne rodzaje umaszczenia. Czworonogi o jednolitym umaszczeniu to między innymi charty włoskie.
Zwierzęta o tym rodzaju zabarwienia są stosunkowo trudne do uzyskania. Jakakolwiek dewiacja od w pełni jednolitego zabarwienia może oznaczać, że osobnik nie nadaje się do dalszego rozmnażania, bowiem zmiany mogą postępować w kolejnych pokoleniach. Dlatego też tak duże znaczenie ma dokładna selekcja zwierząt, mająca na celu stworzenie idealnie wybarwionych szczeniąt.
Umaszczenie podpalane
Ten rodzaj umaszczenia charakteryzuje się określonym układem barw na całym ciele zwierzęcia. To rudawy (żółty) odcień na łapach, pysku, brwiach, pod ogonem oraz na brzuchu. Możliwe występowanie krańcowych elementów białych – na przykład wokół oczu lub uszu.
Umaszczenie dzicze
Według wielu źródeł jest tożsame z umaszczeniem wilczastym, jednak charakteryzuje się nieco innym zabarwieniem. Osobniki w kolorze wilczastym mogą bowiem być również szarawe, podczas gdy wybarwienie dzicze wpada raczej w rozmaite odcienie brązu. W tym kolorze występują między innymi jamniki.
Taka wersja kolorystyczna wyżej wspomnianej rasy psów nie jest przypadkowa. Jamniki to norowce, które w przeszłości służyły myśliwym do wypłaszania zwierząt (na przykład lisów) z ich podziemnych mieszkań. Takie zabarwienie ułatwiało im podejście do nory niezauważonymi – i tym samym sprawiało, że szansa na skuteczną ucieczkę dzikiego zwierzęcia znacząco malała. Bez wątpienia spore znaczenie miał również fakt, że na psie o takim zabarwieniu po prostu mniej było widać zabrudzenia wynikające z czołgania się po ziemistych tunelach.
Umaszczenie białe
To, jak sama nazwa wskazuje, wyłącznie białe psy. Jak wspomniano wyżej, w takiej właśnie wersji kolorystycznej występują między innymi owczarki podhalańskie. Hodowcy przez wieki dążyli do uzyskania odcienia kolorystycznego, które pozwoli odróżnić psy pasterskie od wilków napadających na stada.
Warto jednocześnie nadmienić, że umaszczenie białe nie równa się albinotycznemu. Psy o takim wariancie kolorystycznym nie są pozbawione barwnika w ciele, jak ma to miejsce w przypadku albinosów – po prostu są białe. W przeciwieństwie do osobników, u których wystąpiła mutacja genetyczna – ich oczy z reguły są brązowe lub czarne (ewentualnie niebieskie), a nos – czarny. Albinizm oznacza całkowity brak barwnika w ciele – różowy nos i poduszki łap, a także bardzo jasne oczy.
Łączenie psów o białym umaszczeniu nie jest zakazane – bowiem nie są to jednostki albinotyczne. Choć część źródeł wskazuje, że bardzo jasne psy mogą być obciążone genetycznie, przekonanie to ma raczej związek z faktem, że białe odmiany czworonogów żyją krócej. Tymczasem fakt ten wiąże się głównie z tym, że większość białych psów należy do ras dużych, które z natury wykazują się niższym średnim wiekiem. Dzieje się tak między innymi ze względu na dużo większe obciążenie organizmu związane z masą, ale również (choć nie zawsze) faktem, że większość ras o masie powyżej 20 kg ma przeznaczenie użytkowe.
Umaszczenie różne w każdym fragmencie ciała
Taka – dość enigmatyczna – nazwa umaszczenia oznacza, że w przypadku każdej rasy zdarzać się mogą swego rodzaju dewiacje. Przez wzgląd na to, że wygląd każdej odmiany jest mocno zindywidualizowany, może okazać się, że w niektórych przypadkach to, co teoretycznie jest niedozwolone – staje się dopuszczalne.
Właśnie przez wzgląd na indywidualne różnice wynikające z zabarwień rozmaitych ras FCI zdecydowało się wprowadzić rozróżnienie jeśli idzie o dopuszczalne umaszczenie różnych ras psów. O ile da się bowiem stworzyć ogólne normy, to zdarzają się sytuacje, że w przypadku jednej rasy dane umaszczenie jest niedozwolone, a jeśli chodzi o inną – w pełni dopuszczalne.
Rasa border collie – krótka charakterystyka
Podobnie jak w przypadku innych ras, także border collie posiada dopuszczone do wystaw odmiany barwne, podczas gdy inne są niewskazane.
Same psy rasy border collie należą do psów pasterskich i zaganiających, podlegają przy tym próbom pracy. Obecnie znana nam rasa psów pasterskich średniej wielkości powstała poprzez krzyżowanie collie roboczych, które żyły na pograniczu Anglii i Szkocji w poprzednich wiekach. Na samym początku XIX wieku nadano im nazwę owczarka pracującego (working sheepdog), a dopiero w 1915 roku zmieniono ją na border collie. Zwierzaki te były ukochanymi pupilami samej królowej Wiktorii.
Jeśli chodzi o budowę, średniej wielkości psy tej rasy osiągają maksymalnie 55 cm w kłębie, a suczki – często o około 3 cm mniej. Masa zwierzęcia nie powinna przekraczać 20 kg. Jeśli chodzi o reprezentowane przez border collie umaszczenie, wskazać można na ponad sto odmian, jednak nie wszystkie są dopuszczone przez FCI. Zasadniczo przyjmuje się, że organizacja kynologiczna przyjmuje na konkursach osobniki wszystkich ubarwień poza tymi, w przypadku których dominuje biel.
Cechą charakterystyczną wszystkich border collie jest ich inteligencja. Border collie to pies pasterski, który zdaniem wielu (a także według badań), odznacza się najwyższą pośród innych ras inteligencją. Z uwagi na to, psy te wymagają dużej ilości zajęć, a także intensywnego szkolenia, które będzie dla nich wymagające. W innej sytuacji, w związku z odczuwaną nudą, border collie mogą stawać się po prostu niszczycielskie. Dobrze jest również pamiętać decydując się na psa tej rasy, że długie spacery to nie wszystko – głównym faktorem powodującym zmęczenie u bardzo inteligentnych czworonogów jest ich zmęczenie intelektualne. Do tego celu służą rozmaite zabawy węchowe czy szkolenia dla border collie, dzięki którym zwierzę poczuje się w odpowiednim stopniu “wybawione”.
Odmiany barwne border collie
Jak wspomniano wyżej, wskazać można naprawdę wiele odmian barwnych wśród psów tej rasy. Są to między innymi:
- czarno-biały (występujący najczęściej),
- czarno-biały z podpaleniami,
- blue merle,
- niebieski marmurkowy podpalany,
- czekoladowy (biało-brązowy),
- czekoladowo-biały podpalany,
- czekoladowy marmurkowy,
- czekoladowy marmurkowy (podpalany),
- czerwony trójkolorowy,
- niebiesko-biały (rozjaśniony czarno-biały),
- niebiesko-biały (podpalany),
- rudo-biały,
- jasnoszary marmurkowy,
- jasnoszary marmurkowy podpalany,
- liliowo-biały (rozjaśniony czekoladowy z bielą),
- liliowo-biały podpalany,
- liliowy marmurkowy,
- liliowy marmurkowy podpalany,
- sobolowo-biały,
- brindle,
- marmurkowe,
- mottled,
- maltese merle,
- maltese merle trójkolorowy.
Powyższe wyliczenie obejmuje najpopularniejsze umaszczenia pośród psów rasy border collie. Niżej można zapoznać się z krótkimi opisami większości z nich.
Czym charakteryzuje się umaszczenie czarno-białe psów border collie?
Jest to zdecydowanie najpopularniejsza pośród psów rasy border collie maść. Jest to po prostu pies z czarnym grzbietem i białym brzuchem oraz łapami. Istotnym jest jednak, by zwierzę w przeważającej części było czarne: w innym przypadku zostanie zdyskwalifikowane. Jak wspomniano wyżej – międzynarodowa federacja kynologiczna dopuszcza wyłącznie ubarwienia, w których biel nie jest przeważającym kolorem. W związku z tym hodowcy dokładają wszelkich starań, aby dobierać rodziców o optymalnym balansie czerni i bieli.
Umaszczenie czarno-białe z podpaleniami u bordera
Tak zwany tricolour – to border collie, u którego występują elementy podpalane. Wyglądem przypomina najbardziej podstawową odmianę czarno-białą, jednak na jego sierści występują również elementy podpalane (czyli brązowo-rude). Zazwyczaj umiejscowione są w okolicach brwi, oczu i uszu, jednak mogą obejmować również boki kufy czy fragmenty łap. Większość osób może kojarzyć trikolora z bardzo popularnego swego czasu filmu na temat przyjaźni między dzieckiem a psem: “Lassie, wróć”. Właśnie tytułowa suczka rasy border collie, która występowała w tym filmie, była umaszczenia czarno-białego z podpaleniami.
Kolor niebieski marmurkowy u border collie
Z angielskiego blue merle to jedna z piękniejszych odmian barwnych. To jedno z nielicznych wybarwień psa rasy border collie, w którym dopuszczalne są niebieskie oczy. Umaszczenie to charakteryzuje się pięknym, szaro-niebieskim kolorem połączonym z czernią, bielą lub brązem. Barwy łączą się w sposób dość nieregularny, stąd właśnie człon nazwy “marmurkowy”. Każdy border collie wybarwiony w ten sposób może również cechować się różnym kolorem oczu i – podobnie jak w przypadku ich niebieskiego odcienia – jest to cecha dopuszczana przez FCI.
Niebieski marmurkowy podpalany border
Blue merle tricolour border collie charakteryzuje się niezwykle fantazyjnym wybarwieniem, łączącym w sobie srebrzystą szarość, biel i złoto-brązowe fragmenty podpalane. Zwierzęta wyglądają zatem bardzo podobnie jak border collie o umaszczeniu blue merle, ale dodatkowo – posiadają również elementy podpalania, najczęściej w okolicach pyska (kufy), brwi, uszu i łap. Dodatkowo, mogą podpadać także pod umaszczenie tzw. mottled – czyli cętkowane. Psy o takim wybarwieniu również są dopuszczane do wystaw i, podobnie jak w przypadku powyższego umaszczenia, to jeden z nielicznych przypadków, kiedy border collie może mieć oczy o jasnym, błękitnym kolorze lub charakteryzować się heterochromią (różnym zabarwieniem obydwu tęczówek).
Czekoladowy (brązowo-biały) border collie
Odmiana kolorystyczna border collie zbliżona do najpopularniejszej, czarno-białej, z tym że czerń jest zastąpiona przez barwę brązową. Psy border collie o czekoladowym zabarwieniu cechują się zazwyczaj dość proporcjonalnym umaszczeniem, w którym część pyska (kufa i linia między oczami) są białe, podczas gdy same oczy otoczone są brązową sierścią. Również brzuch collie border charakteryzuje się jasnym ubarwieniem. W tym przypadku, aby szczenięta i dorosłe osobniki zostały dopuszczone do wystawy – muszą charakteryzować się ciemnymi oczyma. Border collie chocolate and white z niebieskimi lub różnokolorowymi tęczówkami oczu są dyskwalifikowane ze względu na prawdopodobne wady genetyczne powiązane z umaszczeniem. W obecnej hodowli collie border dąży się do unikania niepożądanych cech, dlatego sędziowie zwracają baczną uwagę na to, by psy posiadały adekwatne do ich rasy umaszczenie.
Czekoladowy trójkolorowy border
To umaszczenie border collie jest zbliżone wyglądem do powyższego – tyle że charakteryzuje się dodatkowymi elementami podpalanymi. Pies rasy collie border jest ciemnobrązowy w części grzbietowej i biały od strony brzucha, a niektóre elementy jego pyska lub łap są złoto-brązowe (głównie boki kufy, przednie części łap, brwi oraz okolice oczu). Podobnie jak w przypadku odmiany czekoladowej, również tricolory powinny mieć ciemne oczy. W innym przypadku – mogą zostać zdyskwalifikowane z konkursu. Z tego względu, hodowcy starannie dobierają odmiany barwne, by tworzyć jak najbliższe wzorcowi umaszczenia.
Border czekoladowy marmurkowy
Odmiana kolorystyczna border collie chocolate merle posiada szerokie grono fanów na całym świecie. Nie ma w tym nic dziwnego: unikalne, biało-brązowe wzory, jakie można dostrzec na grzbietach psów tej rasy są w pełni unikalne. W zasadzie można powiedzieć, że nie istnieją dwa marmurkowe czekoladowe psy, które są zabarwione w ten sam sposób. Jednocześnie, odmiana merle jest jedyną, u której dopuszczalne są niebieskie oczy bądź sytuacja, w której każde oko jest innego koloru (tak zwana heterochromia). W przypadku każdej innej odmiany barwnej, kolor oczu inny niż czarny lub brązowy oznaczałby dyskwalifikację. W większości przypadków, border collie o kolorze chocolate merle posiada również brązowy (lub nakrapiany) nos.
Border collie czekoladowy marmurkowy (podpalany)
To odmiana barwna zbliżona wyglądem do powyższej. To oznacza, że pies rasy border collie również jest umaszczony nierównomiernie i pokryty biało-brązowymi plamkami. Dodatkowo, w niektórych miejscach (między innymi na łapach, brwiach, bokach kufy lub wokół oczu), zwierzę może posiadać złoto-brązowe łatki – czyli tak zwane podpalanie. Chocolate tricolour merle, podobnie jak poprzednia odmiana rasy border collie, może charakteryzować się jasnymi lub heterochromatycznymi oczyma.
Czerwony trójkolorowy
Red tricolour to odmiana trójbarwna, w której u psa border collie występują również brązowo-czerwone plamy. Pies o takim umaszczeniu powinien posiadać ciemne oczy, a ułożenie plam na jego ciele jest nieregularne. W przypadku border collie red tricolour oczy w niebieskim kolorze oznaczają dyskwalifikację z konkursu.
Niebiesko-biały border
Odmiana blue and white to nic innego jak rozjaśniony border collie czarno-biały. Pies w części, w której klasycznie umaszczony collie ma czarną sierść – będzie posiadał lekko lśniącą, szaro-grafitową. To umaszczenie border collie powstało jako efekt rozjaśniania sierści poprzez staranne dobieranie rodziców z uwzględnieniem ich rodowodów. Choć wielu osobom odmiana ta kolorystycznie kojarzy się z merle – również niebiesko-białe border collie powinny mieć ciemne (czarne lub brązowe) tęczówki. Inna sytuacja prowadzi nieuchronnie do dyskwalifikacji zwierzęcia z konkursu.
Niebiesko-biały podpalany
Blue and white tricolour to odmiana barwna identyczna jak powyższa – z tym że w newralgicznych punktach psiego ciała (jak przednia część łap, okolice oczu, boki kufy czy brwi) mogą charakteryzować się barwą podpalaną (czyli złoto-brązową). Podobnie jak w poprzednim przypadku, niedopuszczalne są oczy jasne lub różnokolorowe.
Rudo-biały
Border collie o umaszczeniu zwanym ee-red (australian, golden, yellow) and white jest odmianą, która – jak sama nazwa wskazuje – została stworzona w Australii. To umaszczenie border collie jest dość jasne, rudawo-białe. Mówiąc najprościej, tam, gdzie u “tradycyjnego”, black and white border collie znajduje się czarna sierść – u ee-reda jest jasna, rudawa.
Jasnoszary marmurkowy border collie
Umaszczenie o angielskiej nazwie slate merle jest jednym z najbardziej fantazyjnych na świecie. Pies jest pokryty nierównomiernymi, marmurkowymi plamkami, a jego grzbiet ściśle pokrywa jasnoszara sierść. W przypadku umaszczenia jasnoszarego marmurkowego, jak ma to miejsce przy każdej odmianie merle, sędziowie krajowych oraz międzynarodowych konkursów dopuszczają również zwierzęta o jasnych, niebieskich lub nawet różnobarwnych oczach. Pozyskanie tej odmiany kolorystycznej poprzedzało wiele lat prób, jednak każdy posiadacz czworonoga o umaszczenia slate merle z pewnością przyzna, że było warto: psy wyglądają niezwykle, a inteligencja aż bije z ich oczu.
Jasnoszary marmurkowy podpalany
To umaszczenie jest zbliżone wyglądem do poprzedniego. Jednak podobnie jak w przypadku każdej odmiany podpalanej – w newralgicznych fragmentach psiego ciała znajduje się sierść o stosunkowo jasnym, złotobrązowym zabarwieniu. Z reguły zlokalizowana jest wokół oczu, w przedniej części łap lub po boku pyska (kufy) czworonoga.
Umaszczenie liliowo-białe
Lilac and white border collie jest odmianą powstałą w wyniku rozjaśnienia umaszczenia czekoladowego z białym. W efekcie powstała wersja barwna sierści psa, która rzeczywiście przywodzi na myśl lekko liliowy odcień brązu połączony z bielą. Pomimo stosunkowo jasnego umaszczenia, również w przypadku lilac and white – warunkiem koniecznym, by pies mógł uczestniczyć w wystawie, są ciemne oczy. Wyjątek dotyczy wyłącznie wersji marmurkowej.
Liliowo-biały podpalany
To wariacja do koloru liliowo-białego. Każdy przedstawiciel wersji kolorystycznej lilac and white tricolour charakteryzuje się stosunkowo jasnym wybarwieniem połączonym z podpalanymi (złoto-brązowymi) fragmentami sierści. Zazwyczaj są one zlokalizowane w okolicach uszu, oczu lub pyska zwierzęcia. W przypadku niektórych osobników występuje również zabarwienie łap. Jak każdy pies o typie podpalanym, również ten w wersji liliowo-białej charakteryzuje się nierównomiernym zabarwieniem.
Border collie liliowy marmurkowy
Umaszczenie lilac merle jest jedną z najjaśniejszych dopuszczonych wersji w przypadku psów rasy border collie. To umaszczenie border collie charakteryzują się stosunkowo jasną, szarą sierścią, nakrapianą na brązowo lub szaro. To jeden z nielicznych przypadków, w których możliwe jest uzyskanie tak jasnej wersji kolorystycznej border collie bez dyskwalifikacji. Jak każdy border collie merle, również lilac tricolour merle może charakteryzować się jaśniejszymi od wzorca oczyma lub heterochromią.
Liliowy marmurkowy z podpaleniami
Ta odmiana barwna jest kolejną wariacją na temat odcienia liliowego. Tym razem jednak hodowcy border collie zdecydowali się na stworzenie unikalnego połączeniu jasnoszarego grzbietu pokrytego plamkami z podpalanymi elementami. Te ostatnie z reguły są zlokalizowane w okolicach pyska i łap zwierzęcia.
Sablowo-biały border collie
W tym przypadku hodowcy stworzyli wersję o identycznym układzie jak black and white, z tym że klasyczną czerń zastępuje stosunkowo ciemny, ciepły brąz. Border collie sable brown to odmiana, która nie jest zbyt popularna w naszym kraju, jednak cieszy się niesłabnącą popularnością na świecie, a przy tym – jest w pełni akceptowana przez FCI jako jedna z odmian barwnych psa rasy border collie.
Kolory Border Collie
Pozostałe wskazane wyżej “odmiany” umaszczenia to nic innego jak dopuszczalne przez federację kynologiczną odmiany zabarwienia psa. Border collie mogą być pokryte swego rodzaju paskami w innym odcieniu lub cętkami. Do wariacji kolorystycznych pośród odmian barwnych należy również merle – czyli marmurkowatość. To umaszczenie border collie charakteryzuje się ona nierównym zabarwieniem, które wielu osobom kojarzy się właśnie z marmurem – stąd też nazwa dla tej wersji kolorystycznej.
Za stworzeniem poszczególnych odmian barwnych stoją lata pracy, dlatego też FCI bardzo silnie chroni utworzone już umaszczenia. Robi to, między innymi nie dopuszczając do dalszego rozmnażania psów o zbyt jasnej sierści lub charakteryzujących się różnymi “wadami” w barwie. Do takich można zaliczyć między innymi nieprawidłowy kolor oczu (jasny w przypadku psów o innym typie niż merle). Szczenięta, które urodzą się w umaszczeniu niezgodnym z wzorcem mogą zostać sprzedane jako psy do towarzystwa, jednak żadna uznawana na arenie międzynarodowej organizacja kynologiczna nie dopuści do ich rozmnażania. Warto również wiedzieć, że rozmnażanie zwierząt, które nie posiadają rodowodów jest w Polsce całkowicie zabronione. Za próbę sprzedaży takich czworonogów ich właściciel i “hodowca” może zapłacić słoną karę.
FAQ
Czym charakteryzuje się umaszczenie czarno-białe z podpaleniami u psów border collie?
Border collie tricolour, u którego występują elementy podpalane. Wyglądem przypomina odmianę czarno-białą, jednak na jego sierści występują również elementy podpalane (czyli brązowo-rude). Zazwyczaj umiejscowione są w okolicach...
Jak wygląda umaszczenie niebieskie marmurkowe u psów border collie?
Z angielskiego blue merle to jedna z piękniejszych odmian barwnych. To jedno z nielicznych wybarwień psa tej rasy, w którym dopuszczalne są niebieskie oczy. Umaszczenie to charakteryzuje się...