Choroby genetyczne u border collie
Pies to wierny przyjaciel człowieka. Wszystkie psy wnoszą do domu wiele radości, zabawy, dobrego nastroju, są to zwierzęta niezwykle przyjazne, oddane swoim właścicielom i towarzyskie. Jest wiele ras psów na świecie, wybór odpowiedniego pieska może więc być nieco utrudniony. Zanim jednak zdecydujemy się na przygarnięcie szczeniaka danej rasy, warto dowiedzieć się o tej rasie jak najwięcej. Każda rasa ma swoje cechy charakterystyczne, objawiają się one wyglądem, charakterem, a także skłonnością do różnych chorób. Dobre poznanie rasy przed przygarnięciem psa jest bardzo ważne, dzięki temu uniknie się wielu błędów wychowawczych i lepiej zrozumie się swoje zwierzę i jego potrzeby. Trzeba też dopasować rasę psa, do trybu życia jaki się prowadzi. Inne psy nadają się do domów, gdzie są dzieci, inne dla właścicieli, którzy swój wolny czas spędzają aktywnie. Nie wszystkie psy nadają się do mieszkania w ciasnych mieszkaniach w blokach, nie każdy pies potrzebuje też dużego wybiegu. To wszystko trzeba wziąć pod uwagę przy wyborze psa na towarzysza życia.
Border Collie – przyjazna i inteligentna rasa psów
Jedną z niezwykle ciekawych ras psów jest Border Collie. To rasa wywodząca się z Wielkiej Brytanii a dokładnie ze Szkocji. Border Collie to psy pasterskie i zaganiające, obecnie często są wychowywane na towarzyszy dziecięcych zabaw i domowych psów towarzyskich, chociaż w dalszym ciągu mają żyłkę do biegania i pilnowania, co należy uwzględnić przy szukaniu odpowiedniego psa. Rasa ta występuje w kilkudziesięciu odmianach kolorystycznych, wielkość psów zwykle nie przekracza 55cm. Psy te mają bardzo proporcjonalną budowę ciała, dzięki temu są zwinne, szybkie i ładnie się prezentują. Psy Border Collie mogą być hodowane w celach wystawowych, najczęściej jednak są one psimi towarzyszami zabaw i członkami rodziny.
Border Collie zostały uznane za jedne z najbardziej inteligentnych psów spośród wszystkich ras na świecie. Dzięki temu psy te są łatwe w tresurze i w wychowaniu, a do tego szybko się uczą. Bardzo łatwo przyswajają sobie wszystkie komendy, są też dobrze ułożone i bardzo grzeczne. Są uległe w stosunku do swojego właściciela, charakteryzują się także zrównoważonym sposobem bycia, dlatego też bez problemu mogą się bawić nawet z najmniejszymi dziećmi. Można z nimi odbywać długie spacery i uprawiać liczne sporty, psy te są bardzo wytrzymałe i mają doskonałą kondycję.
Można by więc stwierdzić, że są to psy idealne, jak by nie to, że zdarzają się im skłonności do chorób genetycznych, które powodują u nich liczne dolegliwości i znacznie zmieniają ich charakter.
Genetyczne choroby psów
Psy różnych ras, tak samo jak i ludzie, często są narażone na występowanie różnych chorób. Wiele tych chorób ma podłoże genetyczne. Czasami choroby te pojawiają się na wskutek prowadzenia nieprawidłowego trybu życia, na wskutek złego odżywiania, czy zbyt małej aktywności fizycznej. Niektóre z tych chorób występują stosunkowo często u różnych ras psów, są jednak i choroby, które pojawiają się niezwykle rzadko i nie jest łatwo je szybko zdiagnozować. Mają one wiele objawów, które nie zawsze są jednoznaczne. Trzeba wielu badań i dobrej diagnostyki, by je szybko rozpoznać. Jedną z takich rzadkich chorób występujących również u psów Border Collie, jest Zespół Imerslund-Grasbecka – IGS. Mimo, że psom tym mogą się przydarzyć różne choroby, to jednak IGS jest jedną z najgroźniejszych chorób dla Border Collie.
Na czym polega Zespół Imerslund-Grasbecka (IGS) u Border Collie?
Zespół Imerslund-Grasbecka (IGS) u border collie to niezbyt często występująca choroba genetyczna, przekazywana z pokolenia na pokolenie. Choroba ta jest związana z zaburzeniem wchłaniania jelitowego kobalaminy. To choroba autosomalna, dziedziczona w sposób recesywny. Przyczyną pojawienia się tej choroby, jest mutacja genów u psa. W tym wypadku chodzi o mutację CUBM lub AMN. Geny te są odpowiedzialne za kodowanie białek, które są podjednostkami kompleksu receptorowego kubilina–amnionlessyna. Z kolei ten kompleks jest odpowiedzialny za wchłanianie kobalaminy czyli witaminy B12 w jelicie cienkim. Wiele przebadanych przypadków pozwoliło określić pewien schemat rozwoju tej choroby, na podstawie tych badań stwierdza się, że przyczyną Zespołu Imerslund-Grasbecka jest mutacja c.786delC lub c.8392delC w konkretnym genie CUBM. Na wskutek tej mutacji dochodzi do przesunięcia ramki odczytu a to skutkuje powstaniem przedwczesnego kodonu STOP. Końcowo pojawia się degradacja mRNA.
Jak rozpoznać chorobę u Border Collie?
Zespół Imerslund-Grasbecka jest rozpoznawalny już u szczeniąt w wieku 8-12 tygodni. Dzieje się tak dlatego, że przy tej chorobie w wieku około 8 tygodni, wyczerpuje się już witamina B12, która powinna się znajdować w wątrobie. Na wskutek tego szczenię Border Collie zaczyna zachowywać się bardzo niepokojąco. Pierwszym bardzo charakterystycznym objawem, jest zupełny brak apetytu. Poza tym u szczenięcia zaczyna być widoczny nieprawidłowy rozwój, a więc zbyt wolny przyrost masy ciała, nie prawidłowy rozwój uzębienia, zbyt mała ruchliwość psa.
Ten nieprawidłowy rozwój jest przede wszystkim związany z białkomoczem i niedokrwistością nieodwracalną u psów. W przypadku tej choroby, u psów mogą się też pojawić inne schorzenia i problemy ze zdrowiem, na przykład neutropenia (obniżenie liczby granulocytów obojętnochłonnych), megaloblastyczne zmiany w szpiku kostnym, homocysteinemia (która prowadzi do uszkodzeń tkanek) oraz kwasica metylomalonowa, która również utrudni psu życie.
Innymi charakterystycznymi objawami IGS mogą być między innymi:
- słaba kondycja psa, szybkie męczenie się po aktywności fizycznej,
- letarg zwierzęcia przerywany napadami intensywnego pobudzenia, które znowu przechodzi w charakterystyczną apatię,
- bóle przy połykaniu suchego pokarmu, wskutek czego pies będzie popiskiwał przy posiłkach,
- bardzo groźne zaburzenia rytmu serca, które mogą doprowadzić do śmierci zwierzęcia,
- bolesne zapalenie języka, które również objawi się niechęcią do jedzenia posiłków i częstą potrzebą picia wody.
Zespół Imerslund-Grasbecka (IGS) u border collie może się też objawić u starszych psów. Nie zawsze w wieku szczenięcym objawy choroby są na tyle charakterystyczne, że od razu można postawić diagnozę i zacząć leczenie. U starszych psów też nie jest łatwo chorobę szybko określić, ale jeśli pies jest z nami długi czas, wtedy bez problemu zauważymy zmiany w jego codziennym zachowaniu, zwłaszcza problemy z apetytem i apatię. Takie objawy zawsze zaniepokoją właściciela, szczególnie gdy pies był wcześniej żywiołowy, radosny i bardzo aktywny, jak to zwykle u psów Border Collie bywa. Dlatego z każdym niepokojącym objawem, należy się udać do dobrego weterynarza. Ten zbada psa oględnie, a później zleci szereg badań w kwestii wykluczenia lub potwierdzenia różnych chorób i schorzeń. Z pewnością lekarz weterynarz przeprowadzi też wywiad odnośnie hodowli, z której pochodzi piesek. Na takie badanie trzeba zabrać książeczkę zdrowia psa, w której zostaną odnotowane wszystkie dane psa związane z hodowlą, szczepieniami, rozwojem psa i chorobami, które mu towarzyszyły od wieku szczenięcego. Na podstawie takich badań, również można łatwiej zdiagnozować objawy i chorobę.
Które psy są predysponowane do tej choroby?
Ta rzadka choroba, nie pojawia się u psów zbyt często. Najbardziej narażone są na nią właśnie psy rasy Border Collie, ale może się też pojawić u Owczarków Australijskich, Owczarków Szkockich oraz u Sznaucerów Olbrzymich. Jako, że jest to choroba genetyczna, jest ona przekazywana od matki albo ojca. Zanim więc weźmie się szczeniaka border collie z hodowli, należy się dowiedzieć, czy ta konkretna linia hodowlana jest wolna od tego typu schorzeń i innych ciężkich chorób. Zdiagnozowanie choroby nie jest łatwe, należy wykonać szereg badań diagnostycznych a i te nie zawsze dają precyzyjne wyniki. Należy więc przede wszystkim psa dobrze obserwować i reagować w przypadku każdej, nawet najmniejszej dolegliwości u niego. Najczęściej choroba pojawia się u szczeniąt, ale jak już wspomniano, objawy choroby mogą się też pojawić u psów kilkuletnich a nawet starszych.
Jak wygląda leczenie psa przy zespole Imerslund-Grasbecka?
Nieleczona choroba IGS może doprowadzić nawet do śmierci psa. Jest to więc choroba bardzo niebezpieczna, tym bardziej, że nie ma się żadnego wpływu na to, czy choroba się pojawi u naszego psa. W żaden sposób nie można psa przed nią uchronić. Dlatego bardzo ważna jest szybka i prawidłowa diagnostyka a także szybkie wprowadzenie leczenia u psa. Na początek należy wykonać różnego rodzaju badania, muszą one być wykonane precyzyjnie, dokładnie i solidnie, najważniejszym badaniem jest wykonanie pomiaru stężenia kobalaminy w surowicy. Oczywistą oznaką zespołu Imerslund-Grasbecka, jest bardzo niski poziom kobalaminy. Czasami poziom ten może się równać zeru.
Leczenie psa dotkniętego Zespołem Immerslund-Grasbecka, polega przede wszystkim na podawaniu w sposób iniekcyjny hydrok-sykobalaminy. To w jakiej dawce będzie ten lek podawany psu, zależy od zaawansowania u niego choroby. W lżejszych przypadkach, gdy choroba dopiero zaczyna się objawiać u szczenięcia, wystarczy podawać 1mg leku raz na kwartał roku czyli raz na trzy miesiące, w najcięższych przypadkach lek podaje się raz w miesiącu w dawce 1 mg. Lek może też być podawany co dwa miesiące, jeśli choroba nie jest zbyt zaawansowana, ale objawy utrudniają psu normalne funkcjonowanie. Systematyczne podawanie zastrzyków z lekarstwem choremu psu, pozwoli na szybką poprawę stanu jego zdrowia, a nawet na jego pełne wyzdrowienie i powrócenie do normalnego funkcjonowania. Zarówno w trakcie leczenia, jak i po jego zakończeniu, należy stale monitorować poziom kobalaminy w surowicy u Border Collie. To pozwoli na określenie postępu leczenia, a także wykrycie nawrotu choroby i szybkie zareagowanie na tę okoliczność.
Bardzo ważne jest zatem spędzanie ze swoim czworonogiem jak najwięcej wolnego czasu. Trzeba psa obserwować przy jedzeniu, zabawie, aktywności fizycznej i przy odpoczynku. Pies nie powinien zostawać sam na długie godziny, jeśli ma jakiekolwiek objawy choroby. Czasami lepiej jest zareagować szybko a niepotrzebnie, niż zignorować niepokojące obawy i stracić ukochanego psa.
Jak duże jest prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u psa Border Collie, jeśli choroba pojawiła się u matki lub ojca psa?
Zespół Imerslund-Grasbecka jak już powyżej stwierdzono, jest chorobą genetyczną. Mimo, że jest rzadka, to jednak jeśli choroba wcześniej wystąpiła u ojca lub matki szczenięcia, jest 50 % szans, że szczenięta z pierwszego i kolejnego miotu tą chorobę odziedziczą. Dlatego tak ważne jest by dobrze sprawdzić hodowlę, z której się bierze psa. Niestety jest wiele pseudohodowli zwierząt, gdzie reproduktorzy nie są badani przed rozpłodem. W takich przypadkach bardzo często zdarza się, że szczenięta rozwijają się nieprawidłowo i cierpią na liczne schorzenia, w tym na zespół Imerslund-Grasbecka. Porządne hodowle są wpisane do rejestru hodowli polskich, posiadają uprawnienia i certyfikaty. Dzięki temu ma się pewność, że bierze się psa z dobrego źródła i piesek raczej na pewno będzie zdrowy.
Opieka nad chorym psem
Chory Border Collie, może się zachować całkiem inaczej niż dotychczas. Nie ma się co takiemu psu dziwić, jest on obolały, ma problemy z jedzeniem, nie ma na nic ochoty i chce tylko odpoczywać. Takiemu choremu psu, należy poświęcić wiele uwagi i mieć wiele zrozumienia dla jego stanu. W trakcie leczenia psa na Zespół Imerslund-Grasbecka, nie należy go przemęczać ani zmuszać do różnych czynności. Pies nie będzie miał ochoty w takim stanie na długie spacery, na aportowanie, czy zabawę z dziećmi, należy więc zapewnić mu warunki do spokojnego wypoczynku i regeneracji sił. Można z nim wychodzić na spacery, ale szczególnie na początku leczenia powinny one być krótkie i w pobliżu domu. Należy psu pozwolić na liczne drzemki w ciągu dnia, zapewniając mu przy tym maksimum komfortu. Czym pies będzie się czuł lepiej, tym będzie się robił aktywniejszy.
Jeśli chodzi o karmienie chorego psa, pod żadnym pozorem nie należy mu nadawać nic ciepłego ani trudnego w połykaniu. Należy na jakiś czas zrezygnować z suchej karmy, na rzecz mokrej, dobrze rozdrobnionej karmy. Należy też takiemu psu podawać jak najwięcej zimnej, świeżej wody. Trzeba pilnować, by woda była zawsze w misce i dbać o jej chłodną temperaturę, zwłaszcza letnią porą. Nie należy psu w tym czasie podawać żadnych smakołyków, które mogły by być dla niego trudne w gryzieniu i połykaniu. Karma, która będzie psu podawana, powinna zawierać jak najwięcej witamin i składników odżywczych. Powinna to być karma weterynaryjna, przystosowana dla psów w trakcie leczenia różnych chorób.
Sygnały, że pies wraca do zdrowia
Jest wiele sygnałów ze strony psa, świadczących o tym, że wraca on do zdrowia. Na początku sygnały te mogą być bardzo delikatne i mało zauważalne. Z pewnością pies wraz z postępującym leczeniem, będzie nabierał apetytu, bo nie będzie już odczuwał aż tak silnego bólu przy przełykaniu i gryzieniu. Będzie zjadał coraz większe porcje ze swojej miski, a kiedy już całkiem wyzdrowieje, będzie się upominał o konkretniejszą karmę i smakołyki.
Kolejnym objawem powracania do zdrowia po przebytym Zespole Imerslund-Grasbecka, jest większa aktywność psa. Początkowo aktywność ta nie będzie mocno zauważalna, ale z pewnością pies nie będzie już spędzał tyle czasu na spaniu, zwłaszcza w ciągu dnia. Będzie miał coraz większą ochotę na zabawę, początkowo będą to lekkie zabawy w domu, przy których nie będzie się on mocno męczył, zaś z czasem pies będzie chciał się bawić na dworze i to bardzo intensywnie. To będzie sygnał dla właściciela, że Border Collie czuje się coraz lepiej i wraca do swoich nawyków.
Zespół Imerslund-Grasbecka u border collie, to choroba genetyczna, która jest dla psa bardzo trudna i męcząca. Jednak przy odpowiedniej diagnostyce i skutecznemu leczenia, można go z tej choroby całkowicie wyleczyć. Wystarczy być czujnym w stosunku do zachowania czworonoga i cierpliwym w czasie jego leczenia. Nie można też pomijać żadnych zastrzyków, ani opóźniać ich podawania. Leczenie musi być ciągłe i prowadzone przez profesjonalnego weterynarza. Warto poszukać takiego gabinetu weterynarnego, gdzie Zespół Immerslund-Grasbecka był już u psów leczony i to z pełną skutecznością. To da nam pewność, że w gabinecie weterynarza, pracują tylko wykwalifikowane osoby z odpowiednim podejściem do czworonogów.
Border Collie wyleczony z IGS, będzie bardzo wdzięczny. Będzie okazywał swoim właścicielom jeszcze więcej oddania i miłości i każdego dnia będzie się aktywnie bawił i spędzał czas ze swoją rodziną. Psa powinno się traktować jak członka rodziny, dlatego też pod żadnym pozorem nie można go zostawić samego z jego chorobą. Trzeba mu okazać wiele wsparcia, zapewnić odpowiednią opiekę i zadbać o leczenie w porządnym gabinecie weterynaryjnym. Zdrowy pies to szczęśliwy pies, wie o tym doskonale każdy właściciel nie tylko psa Border Collie, ale także innych rasowych i nierasowych psów.
